بررسي كارايي مصرف آب در توليد محصولات كشاورزي در شبكه‌هاي آبياري و زهكشي استان خوزستان (مطالعه موردي شبكه آبياري و زهكشي كرخه شمالي)

Investigating Water Use Efficiency in Agricultural Production in Irrigation and Drainage Networks of Khuzestan Province (Case Study: Northern Karkheh Irrigation and Drainage Network)

افزايش بهره‌وري آب در كشاورزي يكي از راهكارهاي مؤثر پايداري منابع آب مي‌باشد. در تحقيق حاضر مديريت آبياري و بهره‌وري آب در شبكه آبياري و زهكشي كرخه شمالي با بررسي الگوي كشت و نيز كاربرد شاخص‌هاي بهره-وري اراضي، CPD، BPD و NBPD مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد ميانگين كشت گندم در دوره 5 ساله مورد مطالعه(92-1388) نسبت به سطح كشت پيشنهادي طراح 132 درصد افزايش داشته است، اين در حالي است كه ميانگين كشت جو، كاهش 470 درصدي نسبت به الگوي كشت طراح را نشان داد. همچنين كشت گياهان علوفه‌اي نظير يونجه و شبدر مورد استقبال زارعين منطقه قرار نگرفته است. ميانگين 5 ساله كشت اجرايي در سطح شبكه، 5924 هكتار و ميانگين آب مصرفي در هر سال كشت اجرا شده، 4/55 ميليون متر مكعب بود؛ در صورتي كه آب مورد نياز الگوي كشت طراح به صورت ميانگين 86 ميليون متر‌مكعب در هر سال براي 6500 هكتار بود. ميانگين پنج ساله شاخص CPD براي گندم به عنوان محصولي كه بيش‌ترين سطح زير كشت را دارا بود، 818 گرم بر متر‌مكعب و براي هندوانه‌ي كشت بهاره، به عنوان محصولي كه در بين محصولات الگوي كشت بيشترين مقدار آب مصرفي را داشته است، 2301 گرم بر مترمكعب بود. ميانگين پنج ساله شاخص BPD و NBPD براي گندم به‌ترتيب 5870 و 3018 ريال بر مترمكعب به دست آمد.

Increasing water productivity in agriculture is one of the effective strategies for sustainability of water resources. In this research, irrigation management and water productivity in North Karkheh irrigation and drainage network were evaluated by examining the cropping pattern and the use of land use productivity indices, CPD, BPD and NBPD. The results of the study showed that the mean wheat cultivation in the 5 years period of study (2009-2013) increased by 132% compared to the designer's proposed cultivar, while the average barley yield decreased by 470% compared to the design pattern of the designer. Also, the cultivation of fodder plants such as alfalfa and clover has not been welcomed by farmers in the region. The average 5 years of cultivation at the network level was 5924 hectares and the average water consumption per year was 55.5 million cubic meters; if the water required for the designer crop pattern was an average of 86 million cubic meters per year For 6500 hectares. The five-year average CPD index for wheat, as the product with the highest cropping area, was 818 gm-cubic meters, and for spring crop watermelon, as the product that had the highest water intake among cropping patterns It was 2301 grams per cubic meter. The five-year average of BPD and NBPD for wheat was 5870 and 3018 Rials per cubic meter.