تحليل جامعه‌شناختي حق جمعي بر محيط زيست

از نگاه دين باوران، چون خداوند عليم و حكيم، آفريدگار بشر است، پس نسبت به ساختار وجودي و مصالح و مفاسد معيشتي و نيازهاي حقيقي او در ابعاد گوناگون مادي و معنوي علم كامل و اشراف تمام دارد و همه ي بايد‌ها و نبايد‌ها و احكامي كه از او به عنوان «شارع مقدس» صادر شده است، مبتني بر اين حقيقت است؛" و نزلنا عليك الكتاب تبيانا لكل شيء"(نحل/89) قرآن و فقه اسلام بر بهداشت فردي و اجتماعي و نظافت اماكن عمومي و حفظ محيط زيست تأكيد فراوان و آن را لازمه ايمان مي‌داند. تأكيد بر اين كه پيروي از احكام شريعت و عمل نمودن به توصيه‌هاي دين حنيف اسلام، سعادت بخش و بر طرف كننده ي مشكلات و معضلات بشري است، همان "حفظ محيط زيست و حفظ حقوق بين نسلي" و حق انسان در بهره مندي از محيط زيست سالم به عناوين مختلف مطرح گرديده است.اين تحقيق به روش توصيفي تحليلي در پي بررسي مباني اين حق است و يافته تحقيق اينكه؛ تمام انسان‌ها نسبت به محيط زيست و حفاظت از آن تعهداتي دارند كه در صورت ورود ضرر طبق قواعد فقهيه لا ضرر و اتلاف و تسبيب و ضمان و احترام و دليل عقل وسيره عقلا... قابل مطالبه است.چون محيط زيست در شكل گيري جسم و جان آدمي سهمي به سزا دارد و انسان‌ها هرگز نبايد از تلاش در راه بالندگي و حفظ سلامت آن باز ايستند پس با به خطر افتادن محيط زيست انسان بديهي ترين و اساسي ترين حق انسان يعني حق حيات وي به مخاطره مي افتد، به همين جهت جامعه بشري بايد حيات اجتماعي را با اتخاذ دستورات فقهي چنان سامان دهد تا تضميني براي حفظ مباني و پايه‌هاي طبيعي و فرهنگي و معنوي حيات باشد و در حفظ اين حق و حريم كه به عنوان حق الناس و امانت الهي است كوشا باشند. اين مقاله در صدد رسيدن به چنين حق جمعي كه يك حق حقوقي و امانت الهي است، تدوين گرديده است.