اثر سويه‌هاي قارچ مايكوريزا و كود فسفره ﺑﺮ صفات رشدي و ﻋﻤﻠﻜﺮد دانه گندم (Triticum aestivum L.)

Effect of different mycorrhizal fungi and phosphorus fertilizer on growth traits and grain yield of wheat (Triticum aestivum L.)

به منظور بررسي اثر سويه هاي قارچ مايكوريزا و كود فسفره بر صفات رشدي و عملكرد دانه گندم، اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در سال زراعي 1395-1394 انجام گرفت. فاكتور اول شامل كاربرد سويه‌هاي قارچ مايكوريزا بصورت عدم استفاده از قارچ ( شاهد)، استفاده از قارچ گلوموس اينتراراديز، گلوموس موسه و گلوموس فاسي كولاتوم و فاكتور دوم شامل مقادير كود فسفره بصورت عدم مصرف كود (شاهد) و مصرف 40 ، 80 و 120 كيلوگرم در هكتار بود.نتايج نشان داد كه اثر قارچ، كود فسفره و برهم كنش قارچ و كود فسفره بر شاخص سطح برگ، ماده خشك كل، ماده خشك ريشه و عملكرد دانه معني‌دار بود. در تمامي تيمارهاي قارچ مايكوريزا با كاربرد كود فسفره، شاخص سطح برگ، ماده خشك كل، ماده خشك ريشه و عملكرد دانه افزايش يافت. بيشترين مقدار در صفات مورد بررسي در شرايط كاربرد دو سويه قارچ گلوموس اينتراراديز و گلوموس موسه مشاهده شد. نتايج نشان داد كه در دو سويه گلوموس موسه و اينتراراديز در سطح كودي 80 كيلوگرم بيشترين مقدار از نظر كليه صفات مورد بررسي بود، ولي در مورد قارچ گلوموس فاسي‌كولاتوم سطح كودي 120 كيلوگرم در هكتار براي رسيدن به حداكثر صفات مورد نياز است. نتايج كلي آزمايش نشان داد كه با كاربرد دو سويه گلوموس موسه و اينتراراديز مي‌توان مصرف كودهاي شيميائي فسفره را كاهش داد و اين مي‌تواند دريچه‌اي در جهت رسيدن به كشاورزي پايدار باشد.

In order to investigate the effects of different mycorrhizal fungi and phosphorus fertilizer on growth traits and grain yield of wheat, an experiment was conducted in factorial experiment in a completely randomized design with three replications. The first factor included mycorrhizal fungi application as non-use of fungi (control), Glomus intraradices, Glomus mossea and Glomus fasciculatum and the second factor included various levels of phosphorus fertilization included non-application of fertilizer (control), 40, 80 and 120 kg ha-1. The results showed that the effect of fungi, phosphorus fertilizer and interaction between the application of fungi and phosphorus fertilizer on leaf area index, dry matter, root dry matter and grain yield were significant. In all treatments of mycorrhizal fungi with increasing of phosphorous fertilizer level, leaf area index, total dry matter, root dry matter and grain yield increased. Maximum values in all studied traits were observed under the application of Glomus intraradices and Glomus mossea. Glomus mossea and Glomus intraradices at 80 kg ha-1 fertilizer level was the best condition for all traits. But in Glomus fasciculatum, the maximum of traits was obtained at 120 kg ha-1 fertilizer. In general, using Glomus mossea and Glomus intraradices can reduce the use of phosphate fertilizers, which could be a new approach to achieve sustainable agriculture.