ارزيابي برخي از صفات مرفوفيزيولوژيكي و شاخص‌هاي رشد برنج (Oryza sativa L.) در روش‌هاي آبياري

Evaluation of Some Morphophysiological Traits and Growth Indices of Rice (Oryza sativa L.) in Irrigation Methods

به منظور بررسي تجزيه و تحليل شاخص ­هاي رشد و صفات مرفوفيزيولوژيك برنج، آزمايشي در قالب طرح آماري به روش كرت­هاي يك بار خرد شده با سه سطح آبياري و شش سطح محلول­پاشي با سه تكرار در معاونت مؤسسه تحقيقات برنج (مازندران، آمل) در سال 1396 به اجرا در آمد. با اندازه­گيري وزن خشك كل و سطح برگ در شش نوبت در طول رشد برنج، روند تغييرات شاخص ­هاي رشد به روش تابعي نسبت به روز پس از نشاكاري رسم شد. نتايج نشان داد كه عامل آبياري از نظر عملكرد شلتوك، عملكرد بيولوِژيك و ارتفاع بوته در سطح احتمال يك درصد و از نظر تعداد پنجه بارور در سطح پنج درصد معني­دار شد. عامل كود در هيچ يك از صفات مورد بررسي معني­ دار نگرديد. برهم­كنش آبياري و كود از نظر عملكرد شلتوك در سطح احتمال پنج درصد و از نظر عملكرد بيولوژيك در سطح احتمال يك درصد معني­دار گرديد. بيش­ترين عملكرد شلتوك با ميانگين 7284 كيلوگرم در هكتار و كم­ترين آن با ميانگين 4690 كيلوگرم در هكتار به ترتيب مربوط به آبياري غرقابي در شرايط محلول­پاشي نيتروژن+ پتاسيم و آبياري تناوب خشكي و رطوبت در شرايط محلول­پاشي با آب معمولي بوده است. بيش­ترين شاخص سطح برگ در آبياري اشباع به مقدار (5) و كم­ترين آن مربوط به تيمار آبياري تناوب خشكي و رطوبت به مقدار (4/17) در رقم كشوري به دست آمد. بنابراين با توجه به دستيابي حداكثر شاخص سطح برگ، تجمع كل ماده خشك و سرعت رشد محصول در آبياري اشباع مي­ توان آن را در بين روش­ هاي آبياري برنج به عنوان گزينه برتر تحت شرايط مشابه با مطالعه حاضر پيشنهاد نمود.

In order to investigate the analysis of growth indices and morphophysiological traits of rice, an experiment in the form of statistical split plots design with three levels of irrigation and six foliar application with three replications was conducted at Deputy of Rice Research Institute (Mazandaran- Amol) in 2017. By measuring the total dry weight and leaf area six times during rice growth, the trend of changes in growth indices was plotted by functional method relative to the day after transplanting. The results showed that the irrigation factor was significant in terms of paddy yield, biological yield and plant height at the level of one percent probability and in terms of the number of fertile tillers at the level of five percent. Fertilizer factor was not significant in any of the investigated traits. Irrigation and fertilizer interaction was significant in terms of paddy yield at five percent probability level and biological yield at one percent probability level.The highest yield of paddy with an average of 7284 kilogram per hectare and the lowest with an average of 4690 kilogram per hectare were related to submerged irrigation under nitrogen + potassium foliar application conditions and alternating drought and moisture irrigation under normal water foliar application conditions. The highest leaf area index in saturated irrigation was obtained at the rate of (5.27) and the lowest was related to alternating drought and moisture irrigation treatment at the rate of (4.17) in Keshvari cultivar. Therefore, considering the achievement of maximum leaf area index, total dry matter accumulation and crop growth rate in saturated irrigation, it can be suggested among rice irrigation methods as a superior option under similar conditions to the present study.