مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تأثير غلظت‌هاي مختلف كيتوزان بر جوانه‌زني و رشد گياهچه گندم (Triticum aestivum) در شرايط تنش خشكي

چكيده فارسي :

به‌‌‌منظور بررسي تأثير غلظت‌هاي مختلف كيتوزان بر جوانه‌زني و رشد گياهچه گندم (رقم شهريار) تحت تنش خشكي آزمايشي در آزمايشگاه فيزيولوژي و تكنولوژي بذر دانشكده كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي انجام شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار اجرا شد. عامل اول تنش خشكي با استفاده از پلي‌اتيلن‌گلايكول 6000 در غلظت‌هاي 0، 4- و 8- بار و عامل دوم غلظت‌هاي كيتوزان شامل 0، 0/5، 1 و 2 درصد بود. نتايج نشان داد كه تأثير اثر متقابل تنش خشكي و كيتوزان بر مؤلفه‌هاي رشدي گندم بجز درصد جوانه‌زني و طول ريشه‌چه معني‌دار بود. به‌طوري ‌كه بيشترين شاخص بنيه بذر، وزن خشك ريشه‌چه و وزن خشك ساقه‌چه به‌ترتيب از پتانسيل اسمزي صفر بار در غلظت 1 درصد كيتوزان، پتانسيل اسمزي 4- بار در غلظت 1 درصد كيتوزان و پتانسيل اسمزي صفر بار در غلظت 2 درصد كيتوزان به‌دست آمد. بيشترين درصد جوانه‌زني (100) و طول ريشه‌چه (18/44 سانتي‌متر) در پتانسيل اسمزي صفر بار به‌دست آمد. همچنين بيشترين درصد جوانه‌زني (97/29) و بيشترين طول ريشه‌چه (13/20 سانتي‌متر) به ترتيب از غلظت 0/5 و 1 درصد كيتوزان حاصل شد. با افزايش پتانسيل اسمزي به 8- بار، انرژي جوانه‌زني در غلظت‌هاي 0/5 تا 1 درصد كيتوزان در مقايسه با پتانسيل اسمزي صفر بار افزايش يافت. با توجه به نتايج به‌دست آمده مي‌توان اظهار داشت كه پيش تيمار بذر گندم با غلظت 0/5 درصد كيتوزان، طول ساقه‌چه و غلظت 1 درصد، انرژي جوانه‌زني را بهبود داده و اثر تنش خشكي بر برخي مؤلفه‌هاي جوانه‌زني را تعديل مي‌كند. غلظت‌هاي پايين كيتوزان مي‌تواند كاهش درصد و شاخص جوانه‌زني ناشي از افزايش تنش كم آبي را جبران كند. بنابراين پوشش بذر با كيتوزان ممكن است جوانه‌زني بذر را افزايش داده و تحمل به شرايط تنش را در گياهچه‌ها افزايش دهد.