اختلاف خلق از نام اوفتاد: كاربرد نام هاي علمي و عاميانه جانداران در متن هاي فارسي

سنت هاي علمي از اين جهت اهميت دارند كه كنار نهادن آنها موجب هرج و مرج و آشفتگي مي شود، هرچند محتواي اين سنت ها نسبتي با حقيقت علمي نداشته باشد. علامت هاي رياضي و فرمول هاي شيمي دو نمونه از سنت هاي علمي هستند. براي ما كه به اين سنتها خو كرده ايم، تصورش هم سخت است زماني رياضيدان ها و شيميدان هايي بوده اند كه گزارش هاي خود را به شيوه اي متفاوت مي نگاشتند. تقريبا مي شود گفت تثبيت و رواج علامت ها و فرمول نويسي رياضي و شيمي، ملازم شكل گيري بنيان هاي رياضي فيزيك و شيمي مدرن بوده و اين سنتها كه وابسته به شيوه نگارش چپ به راست لاتين هستند، به قدري اهميت يافتند كه حتي در زبان هايي مثل فارسي نيز، كه جهت نگارش در آنها راست به چپ است، همچنان رايج است. در دنياي زيست شناسي نيز سنتهاي علمي مشابهي به خصوص در حوزه نام گذاري و رده بندي جانداران وجود دارد. شيوه نام گذاري، ثبت و نگارش جهان شمول نام هاي جانداران نوآوري كارل لينه است كه براي پيش گيري از آشفتگي و درهم ريختگي نام هاي بومي و محلي مطرح كرد و هنوز هم مهم ترين و زنده ترين ميراث او براي زيست شناسي به شمار مي رود. با اين حال پيروي از سنت نگارش لاتين نام هاي جانداران، در متن هاي فارسي چندان معمول و جافتاده نيست، زيرا اگر قرار بود تنها از نام هاي علمي لاتين استفاده شود، متن فارسي با عبارات پي در پي لاتين تقطيع و تضييع مي شد. اين نوشته مي كوشد راه هايي براي نگارش متن هاي علمي-ترويجي پيش نهد كه هم هوادار كيفيت نگارش فارسي باشد، هم ضامن سلامت و دقت علمي.