بررسي ابعاد وجودي انسان از ديدگاه شهيد مطهري و ژان پل سارتر

شناخت انسان و ويژگي‌هاي او همواره دغدغه انديشمندان بوده و هست؛ شهيد مطهري، متفكر برجسته اسلامي در دوره معاصر، و ژان پل سارتر، متفكر اگزيستانسياليست معاصر، علاقه بسياري به بررسي مسائل مربوط به وجود انساني داشتند. با توجه به اهميت مباحث انسان شناسي و تاثير آن در ديگر مباحث اساسي مانند خداشناسي و جامعه شناسي، اين پرسش مطرح مي‌گردد كه اين دو متفكر چه ديدگاهي درباره «انسان» دارند؟ و با توجّه به اين كه يكي از آنان موحّد و ديگري ملحد است، چه وجوه اشتراك و وجوه اختلافي ميان ديدگاه آنان مي‌توان يافت؟ در اين تحقيق با استفاده از روش توصيفي تحليلي به مقايسه ديدگاه آن دو پرداخته شده است. بر اساس يافته‌هاي تحقيق به نظر مي‌رسد برخي وجوه اشتراك ميان ديدگاه اين دو متفكر وجود دارد، مانند: ارزشمندي آزادي، اهميّت حالت انساني دلهره، اهميّت مسئوليت انسان، نقش فرد در ساختن شخصيّت خود. اما اختلافات مبنايي بسياري نيز ميان ديدگاه آن دو وجود دارد، براي نمونه در نظر سارتر آزادي، تنها ارزش انساني است، و آزادي تنها كمال انساني است. هم چنين از نظر او آزادي با وجود خداوند و وجود ارزش‌هاي ديگر تضاد دارد. اما به نظر استاد مطهري، آزادي فقط يك كمال مقدمي است و نه تنها با وجود خداوند در تضادّ ندارد، بلكه به جز وابستگي به خداوند هر گونه وابستگي با آزادي انسان تضادّ دارد. وابستگي به خداوند با آزادي انسان سازگار است.