تأثير نانوكودهاي گوناگون و تنش آبي بر عملكرد و اجزاي عملكرد سورگوم دانه‌اي در منطقه سيستان

Effect of nano-fertilizers and water stress on yield and yield components of grain sorghum in Sistan region

تأثير نانو كودها بر عملكرد و اجزاي عملكرد سورگوم دانه‌اي (Sorghum bicolor L. Moench) رقم تجاري پيام و مقايسه اين تاثير با كودهاي شيميايي رايج منطقه كه سالانه در مقادير بالا مورد استفاده قرار مي گيرند وبا هدف ممانعت از مصرف بي رويه اين كودها و جايگزيني آنها با نانوكود) تحت تنش‌هاي متفاوت آبي در آزمايشي در تابستان سال-هاي 1396 و 1397 در منطقه سيستان انجام شد. آزمايش به صورت طرح كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 تكرار به اجرا در آمد. كرت‌هاي اصلي شامل سه سطح تنش (تنش آبي پيش از گلدهي، تنش آبي بعد از گلدهي و بدون تنش) و كرت‌هاي فرعي شامل 5 سطح (ميكرونانوكود، ماكرونانوكود، ميكرونانوكود توأم با ماكرونانوكود، كودهاي شيميايي و شاهد) بودند. ويژگي‌هاي مورد ارزيابي سورگوم دانه‌اي تحت تأثير تنش‌ها و كودهاي مذكور قرارگرفت. نتايج نشان داد برهمكنش تنش آبي و كودهاي نانو و كودهاي شيميايي در صفت هاي تعداد برگ، قطرساقه، طول خوشه، عملكرد دانه، وزن خوشه، وزن هزاردانه، مساحت برگ پرچم و عملكرد زيستي معني دار گرديد. بالاترين عملكردهاي زيستي و دانه به ترتيب درشرايط آبياري + كود شيميايي و آبياري معمولي + ماكرونانوكود + ميكرونانوكود بدست آمد. با توجه به نتايج مي‌توان مصرف نانو كودها را با غلظت دوگرم در هر ليتر آب براي حفاظت بيشتر از محيط زيست در منطقه توصيه كرد.

In order to evaluat the effect of nano-fertilizers on yield and yield component of grain sorghum (Sorghum bicolor L.Moench) Payam cultivar, (And comparing this effect with the common chemical fertilizers of the area that are used in high quantities annually, with the aim of preventing the excessive use of these fertilizers and replacing them with the nanofertilizers) under different water stress an experiment was conducted as split plots arranged in randomized complete blocks design with four replications at Sistan region during summer 2017 and 2018 .The experiment was conducted as split plot design in randomized complete block design with 4 replications. Main plots were three levels of water stress (water stress before flowering, after flowering and without stress) and sub plots were (micro nano-fertilizers, macro nano-fertilizers, micro nano-fertilizers + macro nano-fertilizers, chemical fertilizers and control). Sorghum properties were significantly affected by stresses and fertilizers. Results showed that the interaction between water stress,nano fertilizers and chemical fertilizers in leaves number,stem diameter,panicle lengh,grain yield,panicle weight,weight of thousand seeds weight, flag leaf area and biological yield were significant. The highest biological and grain yields was achieved at normal irrigation + chemical fertilizers and normal irrigation + micro and macro nano-fertilizers, respectively. Overall, the application of nano-fertilizers with a concentration of 2 grams per liter of water can be recommended for more environmental protection.