بهينه‌سازي شبكه باران‌سنجي با استفاده از آنتروپي اطلاعات و الگوريتم كرم شب‌تاب (مطالعه موردي: حوضه شرق درياچه اروميه)

اقدام در اجراي پروژه‌هاي آبي، شناخت ويژگي‌هاي بارندگي و آگاهي از آب ‌و هوا و اقليم منطقه است. بارندگي به دليل تغييرات مكاني و زماني زياد، در مقايسه با ساير عوامل هواشناسي، به شبكه متراكم‌تري براي ديده‌باني نياز دارد. ازاين رو مكان يابي بهينه احداث ايستگاه ها امري بسيار ضروري است. بنابراين ابتدا داده‌هاي بارش ماهانه ‌ايستگاه‌هاي باران‌سنجي در سطح حوضه و مناطق مجاور آن‌ها جمع‌آوري گرديد. سپس تمامي داده هاي سري زماني مورد تحليل هاي آماري ازجمله آزمون نرمال و همگني قرارگرفتند و ايستگاه هاي داراي آمار خطا و غيرهمگن از مجموع ايستگاه ها حذف و يا اصلاح شدند. با توجه به نتايج آزمون هاي نرمال، بارندگي سالانه در 5 ايستگاه به دليل كوچك بودن مقادير آزمون ها از مقدار بحراني آن ها، از توزيع نرمال پيروي نمي نمايند. همچنين نتايج آزمون هاي همگني حاكي از آن بود كه 91.7 درصد از ايستگاه هاي منتخب حوضه از لحاظ صحت و درستي داده هاي بارندگي ثبت شده مورد تأييد بوده و در ادامه، قابل استفاده در تحليل هاي هيدرولوژيك و يا منابع آبي خواهند بود. با تحليل مكاني آنتروپي بارش، مقدارآنتروپي انتقال اطلاعات در سطح حوضه محاسبه و معياري در تعيين نقاط با پتانسيل تأسيس ايستگاه جديد در نظر گرفته شد. نتايج حاكي از اين است كه شش ايستگاه شبستر، شرفخانه، زرنق هريس، هرزندات، كليبر و قوشچي سراب ضمن كسب رتبه هاي پايين در شبكه، وضعيتي بحراني داشته و ضعيف ترين ايستگاه هاي حوضه مي باشند. از سوي ديگر ايستگاه هاي سعيدآباد، باشسيزاوجان، مراغه، خرمازرد و شيرين كندي بالاترين رتبه ها را در ميان ساير ايستگاه ها به خود اختصاص داده اند و پنج ايستگاه مهم حوزه آبخيز مورد مطالعه مي باشند كه مفيدترين اطلاعات در شبكه را توليد مي نمايند. به منظور انجام فرآيند بهينه سازي تابع هدفي براي كل حوضه تعيين و سپس از الگوريتم كرم شب‌تاب بهره گيري شد تا بهترين جانمايي براي ايستگاه هاي باران سنجي به دست آيد. پس از بررسي نتايج مشخص گرديد، بهترين جانمايي با اضافه كردن تعداد 9 ايستگاه به دست مي آيد.