پيش بيني ميزان رسوب‌ ورودي به مخزن سد شيرين دره به كمك مدل HEC-RAS

رسوب‌گذاري در مخازن سد ها سبب كاهش ظرفيت و عمر آن ها مي شود. تخمين ميزان رسوب‌گذاري مي تواند كمك موثري در مديريت و طراحي ظرفيت مفيد مخازن سدها كند. در تحقيق حاضر ارزيابي روند رسوب‌گذاري مخزن سد شيرين دره، كه در 65 كيلومتري شمال شرقي شهرستان بجنورد واقع شده است، مورد بررسي قرار گرفت. اين سد از نوع سد خاكي با هسته رسي است و حجم اوليه مخزن در تراز نرمال بهره برداري 91.5 ميليون متر مكعب است. از مدل رياضي HECRAS4.1 به دليل قابليت شبيه سازي جريان و انتقال رسوب استفاده شد. از داده هاي هيدروگرافي سال هاي 1391 و 1396 مخزن سد شيرين دره، براي واسنجي مدل استفاده شد. نتايج حاصل از شبيه سازي با معادلات مختلف انتقال رسوب ( لارسن، انگلوند هانسن، ايكرز وايت، توفالتي، يانگ، مير پيتر مولر، ويلكاك) نشان داد، استفاده از معادله لارسن (1958) به‌عنوان معادله انتقال رسوب، معادله روبي به‌عنوان معادله سرعت سقوط ذرات، روش مرتب‌سازي مصالح بستر با مدل اكسنر5 و همچنين استفاده از ضريب زبري برابر با 0.035، تطابق خوبي بين داده هاي اندازه گيري شده و نتايج حاصل از شبيه سازي مدل وجود دارد. همچنين نتايج شبيه سازي براي مدت‌زمان 100 سال آينده نشان داد كه دراين مدت تقريبا 73.2 ميليون مترمكعب رسوب در مخزن انباشت خواهد شد كه آن معادل با حدود 80 درصد از حجم اوليه مخزن خواهد بود. به عبارتي به‌طور متوسط، سالانه حدود 0.8درصد از حجم مخزن در اثر رسوب گذاري از دست مي رود.