كاني‌ شناسي، ژئوشيمي و پتروژنز پريدوتيت هاي گوشته اي مجموعه افيوليتي نهبندان، شرق ايران

پريدوتيت هاي گوشته اي مجموعه افيوليتي نهبندان در مناطق كلاته شاهپوري، قدمگاه و ناسفنده كوه در پهنه جوش‌خورده سيستان قرار دارند. از لحاظ سنگ نگاري، اين پريدوتيت ها از نوع هارزبورژيت و لرزوليت هستند. از ديدگاه كاني‌شناسي، هارزبورژيت ها از كاني هاي اصلي اليوين نوع فورستريت، ارتوپيروكسن نوع انستاتيت همراه با كاني فرعي كروم اسپينل نوع كروم بالا هستند. لرزوليت ها كاني‌هاي اصلي اليوين نوع فورستريت، ارتوپيروكسن نوع انستاتيت تا برونزيت، كلينوپيروكسن نوع ديوپسيد و كاني فرعي كروم اسپينل از نوع آلومينيم متوسط تا بالا هستند. هارزبورژيت ها با درجه بالاي تهي شدگي از نوع پريدوتيت هاي منطقه فرا‌فرورانشي بوده كه حاصل از باقي‌مانده ذوب و درجات بالاي ذوب‌بخشي (20 درصد) هستند. در مقابل لرزوليت ها با درجه پايين تهي شدگي از نوع پريدوتيت هاي ميان‌اقيانوسي بوده و در اثر درجات پايين ذوب‌بخشي (5 درصد) احتمالاً در نتيجه باروري دوباره سنگ هاي هارزبورژيتي با مذاب هاي ميان‌اقيانوسي و يا تله هاي باقي‌مانده در ليتوسفر هارزبورزيتي به وجود آمده اند. همين‌طور لرزوليت هايي وجود دارند كه درجه ذوب‌بخشي 11 درصد را نشان مي دهند و حالت حد‌واسط دارند؛ بنابراين، با توجه به بررسي‌هاي كاني شناختي، سنگ نگاري، ژئوشيمي و پتروژنز، پريدوتيت هاي مجموعه افيوليتي نهبندان را مي‌توان به‌طوركلي در سه گروه هارزبورژيت هاي كروم بالا، لرزوليت هاي آلومينيم بالا و لرزوليت هاي مناطق گذار تقسيم‌بندي كرد كه در اولويت بندي براي اكتشاف كانسارهاي كروميتي، مناطق فرورانش ليتوسفر اقيانوسي نئوتتيس به زير پهنه سيستان در طي زمان كرتاسه بالايي تشكيل شده اند.