زمين‌ شناسي، سنگ‌ شناسي، ژئوشيمي و سن‌ سنجي ايزوتوپي توده‌ هاي نفوذي منطقه اكتشافي تاريك‌ دره

منطقه تاريك دره به‌دليل بررسي اكتشافي طلاتنگستن در شمال‌شرق ايران و ناحيه تربت‌جام شناخته‌شده است. اين منطقه در زون ساختماني كپه‌داغ قرار دارد. سنگ‌هاي نفوذي با تركيب حدواسط و طيف سنگ شناسي گابرو–ديوريت تا كوارتز مونزونيت در منطقه رخنمون‌‌داشته‌ و در اين ميان، ديوريت ها تركيب غالب هستند. اغلب توده هاي نفوذي يادشده ماهيت متاآلومين، كالك‌آلكالن با غني‌شدگي پتاسيم نشان مي دهند و پذيرفتاري مغناطيسي اين توده‌ها بسيار پايين ( lt، 3×103 SI) است. روند تغييرات عناصر اصلي و كمياب در توده هاي نفوذي منطقه تاريك‌ دره، نشان‌دهنده يك ارتباط زايشي و بيانگر مراحلي از تبلور تفريقي كاني هاي سازنده اين سنگ‌ها از ماگمايي مشترك است. الگوي پراكندگي REE تمامي نمونه ها تمايل به غني شدگي در بخش LREE دارد. در مجموع جدايش محسوسي از LREE به سمت HREE و با شيب نزولي مشاهده مي شود و تمامي نمونه ها با تهي شدگي جزئي در Eu همراه هستند. ويژگي‌هاي ژئوشيميايي و نسبت پايين N(La/Yb) تمامي سنگ‌هاي منطقه (بين 6/6 تا 9/12)، دخيل‌بودن ماگمايي با منشأ جبه اي و خارج از حوزه پايداري گارنت و يا پوسته زيرين را براي توليد آنها محتمل مي‌كند. جايگاه زمين‌ساختي سنگ‌هاي منطقه شباهت‌هايي با محيط كمان هاي آتشفشاني داشته و همچنين ويژگي محيط‌هاي درون صفحه‌اي را نشان مي دهند. سن‌سنجي‌هاي UPb بر روي دانه‌هاي زيركن نشان‌داده است كه قديمي‌ترين سنگ‌هاي نفوذي با تركيب گابرويي در محدوده زماني 9/0±5/215 ميليون (ترياس بالايياشكوب نورين) جاي‌گيري شده‌اند. همچنين بر اين اساس، سن سنگ‌هاي ميزبان اين توده ها كه تاكنون به نورين منتسب‌شده بود نيز قديمي تر از ترياس پيشين پيشنهاد مي شود.