تأثير تراكم بوته بر عملكرد كمي و كيفي سه رقم تاج خروس علوفه‌اي در شرايط آب و هوايي گرگان

Effects of plant density on quantitative and qualitative of three Amaranths in Gorgan region

تاج خروس (آمارانت) يكي از گياهان علوفه‌اي جديد است كه تحقيقات كمي در مورد آن در ايران انجام شده است. به‌ همين منظور آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در تابستان 1396 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان اجرا شد. فاكتور اول ارقام تاج خروس شامل Cim، Loura و Kharkovski و فاكتور دوم فاصله بوته روي خط در سه سطح 5، 10 و 15 سانتي‌متر در نظر گرفته شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر فاصله بوته روي رديف و ژنوتيپ بر وزن تر علوفه، عملكرد ماده خشك، درصد پروتيين خام، عملكرد پروتيين خام، الياف نامحلول در شوينده خنثي (NDF)، عملكرد الياف نامحلول در شوينده خنثي كيلوگرم در هكتار، درصد ليگنين، كلسيم و فسفر معني‌دار بود. اثر متقابل فقط بر صفات درصد ليگنين، كلسيم و فسفر معني‌دار بود. بيش‌ترين عملكرد علوفه تر و خشك از ژنوتيپ Cim و در فاصله رديف 5 سانتي‌متر (تراكم بالا) به دست آمد. در هر سه ژنوتيپ تاج خروس با افزايش فاصله رديف (كاهش تراكم) مقادير ليگنين و كلسيم افزايش يافت اما مقادير فسفر از روند خاصي پيروي نكرد. همچنين، بيش‌ترين عملكرد پروتيين خام، عملكرد پروتيين خام، عملكرد الياف نامحلول در شوينده خنثي (NDF) و درصد چربي خام در ژنوتيپ Loura مشاهده شد. ژنوتيپ Loura عملكرد ماده خشك كم‌‌تري نسبت به ساير ژنوتيپ‌ها توليد كرد اما از نظر ويژگي‌هاي كيفي و تغذيه‌اي علوفه مطلوب بود. لذا جهت دستيابي به علوفه با كيفيت استفاده از اين ژنوتيپ مطلوب مي‌باشد.

Amaranths is one of the new forage crops that less studies have been done about it in Iran. In order to investigate the effects of plant density on quantitative and qualitative forage of three Amaranths in Gorgan region, an experiment was conducted in 2017. The experiment was a factorial based on randomized complete block design with three replications. This experiment was carried out at Gorgan research station of Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center. The experimental factors included: The cultivar in three levels (Cim, Loura and Kharkovski) and plant spacing on rows at three levels (5, 10 and 15 cm). Based on the results of the experiment, the spacing on the row and different cultivars caused a significant difference in fresh forage yield, dry forage yield, percentage of crude protein, crude protein yield, non-soluble fiber in neutral detergent (NDF), percentage of lignin, calcium and phosphorus. Interaction effects were significant only on lignin, calcium and phosphorus percentages. The highest fresh forage yield, dry forage yield obtained at a spacing on row of 5 cm. In three genotype with increase spacing on row, calcium and lignine decreased. But the amount of phosphorus did not follow a particular trend. Also the highest percentage of crude protein, crude protein yield, NDF and crude fat observed in Loura. The dry forage yield of Loura less than other genotypes. However, in terms of qualitative and nutritional characteristics, forage was favorable. Therefore, using this genotype is desirable in order to achieve high quality forage.