اثر شدت چراي دام بر پوشش گياهي و خاك در فواصل مختلف كانون بحراني روستا (مطالعه موردي: روستاي پنجالو، مغان)

The effect of grazing intensity on vegetation and soil at different distances of village critical centre (Case study: Panjalo village in Moghan)

به منظور بررسي اثر شدت‌هاي مختلف چرايي (سبك، متوسط و سنگين) در ميزان تخريب مرتع، در سطح يك تيپ گياهي با شرايط اكولوژيكي تقريباً يكسان، شاخص‌هاي پوشش گياهي و خصوصيات خاك در مراتع روستاي پنجالو در استان اردبيل مورد بررسي قرار گرفت. در هر محل نمونه‌برداري سه ترانسكت، و در هر ترانسكت 10 پلات يك مترمربعي مستقر شد. در هر پلات پارامترهاي تراكم، توليد كل، درصد تاج‌ پوشش، لاشبرگ، خاك لخت و سنگ و سنگريزه ثبت شد. نمونه‌برداري خاك از عمق 0 تا 30 سانتي‌متري انجام شد. اندازه‌گيري پارامترهاي خاك شامل اسيديته، هدايت‌الكتريكي، پتاسيم، آهك، فسفر، نيتروژن و كربن‌آلي انجام شد. براي بررسي اثر شدت‌ چرا بر كليه ويژگي‌هاي اندازه‌گيري شده از آزمون تجزيه واريانس و از آزمون دانكن براي مقايسه ميانگين‌ها و گروه‌بندي آنها استفاده شد. نتايج نشان داد بيشترين مقدار توليد و درصد تاج پوشش در چراي سبك (61/129 گرم در متر مربع و 41/87 درصد) و كمترين در چراي سنگين (91/71 گرم در متر مربع و 25 درصد) بود. بيشترين درصد خاك لخت و سنگ و سنگريزه در چراي سنگين (63/65 و 31/5 درصد) و كمترين در سطح چراي سبك (05/10 و 0 درصد) مشاهده شد. بيشترين مقدار تنوع و غنا در شدت چراي متوسط (85/0 و 28/2) و كمترين مربوط به چراي سنگين (79/0 و 08/2) است. نتايج نشان داد با افزايش شدت چرا مقادير هدايت‌الكتريكي، فسفر و آهك افزايش يافت (01/0>P). بيشترين مقادير اسيديته (82/7) و پتاسيم (96/3) در چراي متوسط و بيشترين مقدار كربن‌آلي (60/1) در چراي سنگين مشاهده شد.

The aim of this study effect of different grazing intensities in the degradation of rangeland, on the same vegetation type with almost the same ecological condition, on the indicators of vegetation and soil properties in the rangeland of Panjalo village in Ardabil province was conducted. At each site three transects and in each transect 10 plots of 1m² was taken. In each plot, the parameters of density, production, canopy cover, litter, bare soil and stone and gravel were recorded. Soil samples were collected from a depth of 0-30 cm. The soil parameters such as pH, electrical conductivity, potassium, lime, phosphorus, organic carbon and nitrogen were measured. One-way analysis of variance and Duncan test were used to examine all parameter means equality and grouping of treatments respectively. The results showed the highest production and canopy cover (129/61 gr/m2 and 87/41%) in the light grazing and the lowest (71/91 gr/m2 and 25%) in the heavy grazing. The highest bare soil and stone and gravel amount (65/63 and 5/31%) in the heavy grazing and the lowest (10/05 and 0%) in the light grazing were observed. The highest diversity and richness (0/85 and 2/28) in the medium grazing and the lowest (0/79 and 2/08) in the heavy grazing were observed. The results showed that by increasing grazing intensity, the amount of EC, lime and phosphorus were increased (P<0/01). The highest amount of potassium (3/96) and pH (7/82) in the medium grazing and the lowest amount of organic carbon in the heavy grazing were observed.