واكنش شاخص هاي زراعي و عملكرد كمي و كيفي رازيانه (Foeniculum vulgare) به كاربرد تلفيقي كودهاي زيستي و شيميايي فسفره

Response of agronomic indices, quality and quantity yield of fennel (Foeniculum vulgare) to the integrated application of bio-chemical phosphorus fertilizers

اين پژوهش با هدف بررسي واكنش شاخص­ هاي زراعي و عملكرد كمي و كيفي رازيانه به كاربرد تلفيقي كود زيستي و شيميايي فسفره اجرا شد. از اين رو، ده تيمار (تركيب فاكتوريل كاربرد و عدم كاربرد مايكوريزا با پنج سطح صفر ، 300، 600، 900 و 1200 ميلي گرم فسفر در گلدان) در يك طرح بلوك ­هاي كامل تصادفي و در سه تكرار ارزيابي شدند. اثر تيمارها بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چترك در چتر، تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در چترك، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و درصد و عملكرد اسانس معني­دار شد. بر اساس مقايسه ميانگين­ ها، بيشترين ارتفاع بوته (75 سانتي­ متر)، تعداد چتر در بوته (35 چتر)، تعداد دانه در چتر (325 دانه)، عملكرد دانه (16 گرم در بوته)، عملكرد بيولوژيك (35 گرم در بوته)، درصد اسانس (2/71 درصد) و عملكرد اسانس (0/43 گرم در بوته) در گياهان مايكوريزايي به همراه 300 ميلي­ گرم فسفر حاصل شد. ولي، تعداد دانه در چترك در مقايسه با تيمار شاهد (عدم مصرف كود زيستي و شيميايي) كاهش يافت. در كل، نتايج نشان داد كه كاربرد تلفيقي كودهاي زيستي و شيميايي فسفره، صفات كمي و كيفي رازيانه را بهبود بخشيد و همچنين مصرف كود شيميايي فسفره را كاهش داد كه اين امر در راستاي توليد پايدار گياهان دارويي و سالم سازي محيط زيست است.

The aim of this research was to evaluate the response of agronomic indices and quality and quantity yield of fennel to integrated application of bio-chemical phosphorus fertilizer. So, ten treatments (factorial combination of application and non-application mycorrhiza with five levels of zero, 300, 600, 900 and 1200 mg phosphorus per pot) were evaluated in a randomized complete block design (CRBD) with three replications. Effect of treatments on plant height, number of branches per plant, number of umbel per plant, number of umbelest per umbel, number of seed per umbel, number of seed per umbelest, grain yield, biological yield and percent and essential oil yield was significant. According to means comparison, the highest value of plant height (75cm), number of umbel per plant (35umbel), number of seed per umbel (325 seed), grain yield (16 gr per plant), biological yield (35 gr per plant), essential oil percent (2.71%) and essential oil yield (0.43 gr per plant) were achieved at mycorrhizal plants with application of 300 mg phosphorus. But, number of seed per umbelest with comparison to the control treatment (without application of chemical or bio fertilizer) decreased. In general, results showed that integrated application of biological and chemical phosphorus fertilizers improved quantity and quality traits of fennel and decreased consumption of chemical phosphorus fertilizer which is in agreement with the sustainable production of medicinal plants and safe environment.