بررسي گزارشات ارسال شده در زمينه عوارض ناخواسته داروها در مراكز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي مازندران از سال 1383 تا 1397

Adverse Drug Reactions in Mazandaran Province, Iran, 2004-2018

سابقه و هدف: عوارض جانبي داروها يكي از عوامل مهم تهديدكننده حيات و كيفيت زندگي بوده و مي‌تواند سبب تحميل هزينه‌هاي زيادي به سيستم بهداشتي و درماني يك كشور شود. اين مطالعه در معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشكي مازندران با هدف بررسي عوارض ناخواسته دارويي در استان انجام شد. مواد و روش‌ها: اين تحقيق بر روي گزارش‌هاي ارسالي از واحدهاي تحت پوشش به اين حوزه، در سال‌هاي 1383 تا 1397 صورت گرفت. آناليز بر مبناي فراواني داروي عارضه داده، فراواني نحوه مصرف دارو، تعداد گزارش در هر سال، مشخصات بيمار (رده‌ي سني و جنسيت)، همچنين فراواني سيستم و عضو آسيب ديده و گزارشگر صورت گرفت. يافته‌ها: در مجموع تعداد 4425 مورد گزارش به معاونت غذا و داروي مازندران ارسال گرديد. 61 درصد از گزارشات توسط پرستاران اعلام گرديده است و 58/4 درصد عوارض جانبي ثبت شده در خانم‌ها رخ داده است. بيش‌ترين فراواني عوارض جانبي را، فرم تزريقي (75/7 درصد) به خود اختصاص داده است و همچنين طبق نتايج به‌دست آمده، بيش‌ترين عوارض ثبت شده مربوط به اختلالات پوست و مو (50/6 درصد) مي‌باشد. شايع ترين دسته دارويي مسبب عارضه نيز، Anti-Infective Agents 52/2 درصد بوده‌اند و داروي سفترياكسون در صدر قرار داشت. استنتاج: با توجه به تعداد پايين ثبت و ارسال گزارش عوارض ناخواسته دارويي در استان مازندران و فاصله آن با استانداردهاي جهاني، به نظر مي‌رسد با برگزاري كلاس‌هاي آموزشي جهت گروه هدف پزشكي و ساير كادر درمان با محوريت آموزش فارماكوويژيلانس، نحوه گزارش‌دهي آن سبب افزايش آگاهي و دانش اين افراد در مورد عوارض جانبي داروها شود و به استانداردهاي جهاني نزديك‌تر شويم.

Background and purpose: Adverse drug reaction (ADR) is one of the major causes of mortality and morbidity in patients that results in high healthcare costs. This study was conducted in Food and Drug Deputy at Mazandaran University to evaluate ADRs in Mazandaran province. Materials and methods: The analysis was performed during 2004-2018, based on the frequency of the drugs that had side effects, routes of administration, the number of reports per year, patient characteristics (gender, age), the frequency of the organ damaged, and the reporter. Results: A total of 4425 reports of ADRs were submitted to Adverse Drug Reactions Center in Food and Drug Department, Mazandaran province, Iran. More than half of the reports (61%) were reported by nurses and 58.4% of the ADRs occurred in women. Injectable drugs were found with more adverse effects (75.7%) and the most prevalent were skin and hair disorders (50.6%). Anti-infective agents were the top drugs that caused ADRs (52.2%) and ceftriaxone was the most prevalent. Conclusion: Due to the low number of ADRs in Mazandaran province and its low concordance with international standards, it seems that trainings based on the needs and preferences of medical groups about pharmacovigilance and focuses on how to report, can increase their awareness and knowledge about ADR and bring the data closer to world standards.