پديد آورندگان :
گلمحمدي، رستم دانشكاه علوم پزشكي همدان - دانشكده بهداشت - مركز تحقيقات علوم بهداشتي، همدان، ايران , پيرمرادي، زهرا دانشكاه علوم پزشكي همدان - دانشكده بهداشت - مركز تحقيقات علوم بهداشتي، همدان، ايران , معتمدزاده طرقبه، مجيد دانشكاه علوم پزشكي همدان - دانشكده بهداشت - گروه ارگونومي، همدان، ايران , فردمال، جواد دانشكاه علوم پزشكي همدان - دانشكده بهداشت - گروه امار، همدان، ايران
كليدواژه :
روشنايي , خستگي بينايي , شدت روشنايي , دماي رنگ
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: روشنايي به‌طور مستقيم و غيرمستقيم بر سلامت ذهني كاركنان و عملكرد آنها تأثيرگذار است، روشنايي مناسب براي محيط كار و ديد خوب ضروري است و بايد براي كارهاي بصري كه در محيط كار انجام مي شود مناسب باشد.
روشنايي مطلوب يكي از مهمترين مباحث تأمين شرايط فيزيكي اماكن مختلف به‌ويژه محيط كار است و ميتواند شرايط راحتي كار بخصوص آسايش بصري را فراهم نمايد. نميتوان زندگي بر روي زمين را بدون وجود روشنايي تصور نمود. نقص در ويژگي‌هاي كمي و كيفي روشنايي در محيط كار ميتواند سبب اختلال در آسايش بينايي و كاهش بهره‌وري و عملكرد فرد شود. بنابراين، بررسي شدت روشنايي و دماي رنگ نور براي حفظ و ارتقاء سلامت كاركنان ضروري است. كميت و كيفيت روشنايي ميتواند بر سلامت روحي رواني افراد نيز تأثير بگذارد. به‌طور مثال يكي از عوامل مرتبط با افسردگي، نقص در كميت و كيفيت روشنايي محيط مي‌باشد. از مهمترين خصوصيات روشنايي و دماي رنگ مي باشد. دماي رنگ روشنايي نقش مهمي در تامين نيازهاي روحي و رواني انسان در محيط كار ايفا مي كند. طبق استاندارد اروپاييEN 12665 آسايش بصري به شرايطي كه فرد از لحاظ ذهني در محيط كار آسايش داشته باشد، تعريف ميشود. دماي رنگ بر خصوصيات فيزيكي و فيزيولوژيكي انسان ها تاثير گذارند. دماي رنگ بر خستگي بينايي و خستگي ذهني كاركنان اثر گذار است. انتخاب مناسب دماي رنگ محيط كار براي كاركنان محيط كار ضروري است. انتخاب داي رنگ مناسب براي محيط كار به آسايش بصري و كاهش خواب آلودگي كمك كننده خواهد بود. مطالعات نشان داده اند كه روشنايي نامطلوب و ناكافي موجب افزايش ريسك آسيب هاي بينايي و ارگونوميك در دراز مدت مي شود. مطالعات مربوط به روشنايي در محيط هاي صنعتي بيشتر انجام شده و محيطهاي اداري و عمومي كمتر مورد توجه قرار گرفته اند. اين مطالعه با هدف ارزيابي شدت روشنايي و دماي رنگ و ارتباط احتمالي آن با خستگي بينايي در كاركنان اداري شهر همدان انجام گرفت.
روش بررسي: اين مطالعه مقطعي در 50 اتاق اداري و بين70 نفر از كارمندان ستادي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي همدان و بصورت نمونه گيري تصادفي انجام شد. در اين مطالعه مقطعي شدت روشنايي موضعي در سطح كار و در ارتفاع سطح چشم فرد، در محل ديد كاربر انجام شد و زاويهها و فاصلهها دقيقاً مراعات گرديد و اندازهگيري با حضور كاربر انجام شد تا در صورت وجود نيمسايه يا عوامل ديگر شرايط عيناً لحاظ گردد، شدت روشنايي عمومي بر اساس الگوي انجمن مهندسين روشنايي بر حسب لوكس و دماي رنگ منابع روشنايي برحسب درجه كلوين در سطح كار با استفاده از دستگاه جديد كلوين‌متر و طيف‌سنج Sekonic, C-7000 كه دستگاه داراي قابليت اندازهگيري هم‌زمان شدت روشنايي (فوت كندل/لوكس)، دماي رنگ، شاخص تجلي رنگ و طول موج را دارا است اندازهگيري شد. دستگاه داراي دقت يك نانو متر مي باشد. از پرسشنامه خستگي بينايي كه داراي 15 سوال و چهار مولفه استرس چشمي، اختلال ديد، اختلال سطح چشم و مشكلات خارج چشمي براي اين منظور استفاده گرديد. نمرهگذاري اين پرسشنامه بر اساس طيف ليكرت و از0 تا 10 و از وجود ندارد تا بسيار شديد درجه‌بندي‌شده است.
يافته‌ها: در اين مطالعه ميانگين سني افراد مورد مطالعه 46/7±18/42 سال بود كه حداقل 25 و حداكثر آنها 62 سال به دست آمد. در اين مطالعه متوسط شدت روشنايي عمومي اتاقهاي مورد بررسي 116±57/437 لوكس و متوسط شدت روشنايي موضعي در سطح كار 109±16/341 و در سطح عمود 195±13/ 307 لوكس اندازهگيري شد. همچنين شدت روشنايي، عمومي، موضعي در سطح كار و سطح عمود به ترتيب 6/30%، 9/33% و 4/38% كمتر از حد الزام كشوري (وزارت بهداشت) بود. ميانگين دماي رنگ در طول مدت كاري در 56% از اتاق‌ها بيشتر از4000درجه كلوين بود. فراواني خستگي بينايي كم وزياد به ترتيب 4/61%و 6/38% بود. نتايج مطالعه نشان داد كه افرادي كه در اتاقهاي با دماي رنگ كمتر از 4000 درجه كلوين بودند فراواني خستگي بينايي زياد در اين افراد بيشتر مشاهده گرديد. بين شدت روشنايي و خستگي بينايي كاركنان در طول مطالعه از لحاظ آماري ارتباط معناداري وجود داشت. آزمون كاي دو ارتباط بين شدت روشنايي موضعي و خستگي بينايي افراد مورد مطالعه را تاييد نمود(p<0.05). توزيع شدت روشنايي در اغلب سطوح محيطهاي كاري بررسي‌شده به‌طور عمده از نسبت يكنواختي مطلوب برخوردار نبود (كمتر از 6/0). در نهايت بروز خستگي بينايي ابراز شده از طرف كاركنان قابل‌توجه بوده است
نتيجه‌گيري: شدت روشنايي عمومي و موضعي از حد مجاز (الزام) كشوري كمتر، و داراي وضعيت نامناسبي از لحاظ كمي و كيفي بود. ميزان توزيع شدت روشنايي در اتاقهاي اداري نامطلوب بود. همچنين دماي رنگ و شدت روشنايي با خستگي بينايي ارتباط معناداري دارد؛ در اتاقهاي اداري كه در طول روز بيشتر از نور مصنوعي استفاده مي‌كردند خستگي بينايي افراد قابل‌توجه بوده است. در اتاق‌هايي كه دماي رنگ نزديك به دماي رنگ نور خورشيد بود افراد از خستگي بينايي كمتري برخوردار بودند. از عوامل ايجاد كيفيت نامطلوب نور كافي نبودن تعداد منابع روشنايي و همچنين استفاده لامپ‌هاي فلورسنت نور سرد و نامناسب بودن دماي رنگ برخي از چراغ‌ها و حتي رنگ سطوح داخلي و زاويه قرارگيري ميز كار فرد نسبت به پنجره و استفاده از پرده بارنگ تيره كه نور طبيعي را عبور نمي‌دهد، بود كه بيانگر آن است كه در طراحي روشنايي و عوامل محيطي مربوط به محيط اداري به كميت و كيفيت منابع نور و عوامل محيطي تأثيرگذار بر روشنايي مناسب و راحتي ديد افراد كمتر مورد توجه بوده است. نقص در شدت روشنايي مصنوعي و دماي رنگ منابع برآسايش بينايي كارمندان اداري تأثير گذاشته و باعث افزايش خستگي بينايي كارمندان گرديده است. با توجه به مطالعه صورت گرفته لازم است ضمن توجه به اصلاح سيستم روشنايي مصنوعي اين اماكن، آموزشهاي كافي جهت پيشگيري از اختلالات بينايي مرتبط با آن در كاركنان اداري مدنظر قرار گيرد
چكيده لاتين :
Background and aims: Lighting directly and indirectly affects employeeschr('39') mental health and their performance. Good lighting is required for good visibility of the environment and should provide a luminous environment that is human-friendly and appropriate for the visual task performed. Optimal lighting is one of the most important issues in providing the physical conditions of different places, especially the workplace. Lighting can provide comfortable working conditions, especially visual comfort. Life on Earth cannot be imagined without light. Defects in the qualitative and quantitative aspects of lighting in the workplace can cause visual discomfort and reduce the productivity and efficiency of an individual. Therefore, monitoring the intensity of brightness and color temperature of light is essential to maintain and enhance the health of employees. The quantity and quality of lighting can also affect onechr('39')s mental health. For example, one of the factors associated with depression is the defect in the quantity and quality of ambient lighting. Correlated color temperatures (CCT) of light play an important role in human psychological and physiological needs. In regards of human perception, two of the most important characteristics of lights are illumination and correlated color temperature (CCT). studies have proven that different CCT provided by different lighting are important in affecting human beings psychologically and physiologically, through their visual and non-visual processes.. According to European standard EN 12665, visual comfort is defined as a personchr('39')s mental well-being in the workplace. Studies on lighting in industrial environments have been conducted more frequently and public and office environments have received less attention. CCT is found to have effects on visual and mental fatigue. The right selection of CCT in an office environment will benefit its occupants in terms of visual comfort and reduction of daytime sleepiness. Studies have shown that insufficient and uncomfortable lightning conditions in office environments increase the risk of visual and ergonomic disorders in long term. The aim of this study was to evaluate the illumination and color temperature and its relationship with visual comfort in administrative staff in Hamadan city (west of Iran).
Methods: This cross-sectional study was conducted in 50 rooms and among 70 staff of Hamadan University of Medical Sciences and random sampling. In this study, the intensity of illumination at the work surface and at the height of the individual eye The intensity of the local illumination at the work surface and at the level of the individual eye level was measured at the userchr('39')s point of view and the angles and distances were accurately observed and measured with the presence of the user in the presence of semiconductors or other factors. Also intensity of the general lighting based on the Illuminating Engineering Society of North America (IES) in terms of lux and color temperature of light source in terms of Kelvin at the work surface using new device Sekonic C-7000 SpectroMaster was measured. The device is capable of simultaneously measuring brightness intensity (Kendel / lux), color temperature, color expression index and wavelength. The device has an accuracy of over 1 nm. Visual comfort of visual display terminal users was assessed using visual fatigue questionnaire. Visual fatigue questionnaire with15 items and four components of eye stress, visual impairment, eye surface disorder and extra ocular problems was used for this purpose. This questionnaire is rated on a Likert scale ranging from 0 to 10 and none to very severe.
Results: The results showed that the mean age of the staff was 42.18± 7.46 years with a minimum of 25 and a maximum of 62 years. In this study, the average general illumination intensity of the studied rooms was 437.57 ±116 and the average local illumination intensity was 341.16±109 and 307.13±195 respectively. Also, the intensity of illumination, general, local level at work and perpendicular were 30.6%, 33.9% and 38.4% lower than the national occupational health limits. The average color temperature during the working shift in 56% of the rooms was more than 4000 °K. The frequency of low and high visual fatigue score was 61.4% and 38.6% respectively. There was a statistically significant relationship between brightness intensity and visual fatigue of the staff during the study. The results of the study showed that people with room temperature below 4000 ° C had higher frequency of visual fatigue in these subjects. Chi-square test confirmed the relationship between the intensity of local illumination and visual fatigue of the subjects (p <0.05). The distribution of brightness intensity at most of the surfaces of the investigated environments was largely uneven (less than 0.6). Finally, the incidence of visual fatigue expressed by staff has been considerable
Conclusion: local and general luminance was lower than the Iranian occupational exposure limit and it had not a suitable condition in term of quality and quantity. Light intensity distribution in office rooms was undesirable. The results of this study showed a significant relationship between artificial lighting and color temperature with visual fatigue. The results showed that in rooms which more hours of artificial lighting was used in the workplace and had less natural light, participants suffered visual fatigue. In rooms where the color temperature was close to that of the sun, people had less visual fatigue. Causes of poor quality of light are insufficient number of light sources as well as the use of cold light fluorescent lamps and inappropriate color temperature of some lights and even the color of interior surfaces and angles of the individual desk relative to the window and the use of dark curtains It indicates that in designing lighting and environmental factors related to the office environment, the quantity and quality of light sources and environmental factors influencing the proper lighting and visibility of people were less considered Defects in artificial light intensity and color temperature of the sources affect the visual acuity of the administrative staff and increase the visual fatigue of the employees. According to the Study the modification of lighting systems and training of Staff in order to prevent the visual disturbances associated with it, while improving the artificial lighting system of these places.
