مدل سازي پيامدهاي رهايش عوامل سيانوژن در حريم نيروگاه اتمي بوشهر با استفاده از نرم‌افزارهاي ALOHA،PHAST و WISER

Modeling the Consequences Release of Cyanogen agents in Bushehr Nuclear Power Plant Neighborhood Using PHAST, ALOHA and WISER Software

زمينه و هدف: تاريخ نشان داده است كه تلاش‌هاي فراواني در جهت منع به‌كارگيري تركيبات شيميايي به‌عنوان جنگ‌افزار صورت گرفته است كه خيلي موفقيت‌آميز نبوده است، به‌طوري‌كه از سال 1945 تاكنون به‌كرّات از سلاح‌هاي شيميايي در جنگ‌ها استفاده‌شده است كه ازجمله مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به حملات شيميايي دولت عراق به شهر كردنشين حلبچه در جريان جنگ عليه ايران اشاره كرد. گازهاي سمي كه در اين كشتارها استفاده شدند، طبق گزارش‌هاي عملي تهيه‌شده، از سه نوع زير بودند: گاز خردل، گاز اعصاب و گاز سيانيد. گاز نوع سوم، ازجمله گازهايي بود كه استنشاق (دو يا سه تنفس) آن، علت مرگ تعداد زيادي از ساكنان شهر حلبچه گزارش‌شده بود. عدم انجام اقدامات پدافندي مناسب پس از انتشار اين گازها مي‌تواند منجر به آسيبي جبران‌ناپذير بر روي سلامت ساكنيني كه در معرض آن قرارگرفته‌اند، شود. مطالعه‌ي حاضر سناريوي انتشار عوامل سيانوژن را بر جمعيت حومه‌ي نيروگاه اتمي بوشهر در حملات شيميايي به‌منظور به‌كارگيري نتايج آن در برنامه‌‌ي واكنش اضطراري بررسي نموده است. روش بررسي: از ميان طيف وسيعي از تركيبات شيميايي معروف به گازهاي جنگي، گروه سيانوژن‌ها شامل هيدروژن سيانيد (AC)، سيانوژن كلريد (CK) و سيانوژن بروميد (CB) انتخاب شد و سپس اثرات سميت به كمك راهنماهاي طرح‌ريزي شرايط اضطراري (ERPGs) و معيارهاي جايگزين (STEL، IDLH) و خطرات انفجار ناشي از مواجهه با آن‌ها از طريق روش Baker Strehlow با نرم‌افزارهاي PHAST، ALOHA و WISER مد‌سازي و تعيين گرديد. يافته‌ها: مطالعه اثر انتشار بخارهاي گاز AC نشان داد اين بخارها در فواصل بين 15 تا 133 متري از نقطه انتشار (محدوده اشتعال‌پذيري) ابري را ايجاد مي‌كنند كه اگر براثر شليك اسلحه يا جرقه الكتريكي در محيط‌هاي با دانسيته پايين منفجر شوند، فشاري از نوع گُرگرفتن ايجاد كرده كه ضربه ناشي از موج آن تا شعاع 7/249 متري باعث آسيب‌هاي ساختماني شديد، ازجمله كج شدن اسكلت فلزي ساختمان‌ها مي‌شود. در اين وضعيت، مرگ براثر آسيب‌هاي مستقيم و غيرمستقيم ناشي از مواجهه با فشار به ترتيب زير 1% و 25% تا مسافت 40 متري است؛ و اگر در محيط‌هاي با دانسيته بالا منفجر شوند، انفجاري از نوع دتوناسيون ايجاد كرده كه ضربه ناشي از موج فشار آن تا شعاع 2028 متري باعث كج شدن اسكلت فلزي ساختمان‌ها مي‌شود. در اين وضعيت، مرگ براثر آسيب‌هاي مستقيم و غيرمستقيم ناشي از مواجهه با فشار تا مسافت 84 متري 100% بوده و پس‌ازآن با افزايش مسافت، فشار كاهش‌يافته تا جايي كه در فاصله 334 متري، فشار (8/0-1/0 بار) باعث پارگي پرده گوش 1 تا 90 درصد افرادي خواهد شد كه در معرض آن هستند. همچنين نتايج بر اساس معيار ERPG-3 نشان دادند كه از بين گازهاي AC، CK و CB، كمترين غلظت مجاز مواجهه با مقدار ppm4 و بيشترين حريم خطر بافاصله 8/7 كيلومتر به گاز CK تعلق دارد. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج به‌دست‌آمده از مدل‌سازي كه نشان داد نرم‌افزار ALOHA قادر به ارائه‌ي نتايج در غلظت‌هاي پايين‌ نبوده، پيشنهاد گرديد كه دورترين مسافت خطري كه از نرم‌افزار PHAST و بر اساس معيار ERPG-2 (عدم ايجاد آسيب جدي يا غيرقابل‌برگشت) به‌دست‌آمده است،‌ ملاك تصميم‌گيري در مواجهه و محدود نمودن اثرات زيان‌بار اين نوع سلاح‌ها در تهيه طرح‌هاي واكنش در شرايط اضطراري قرار گيرد.