تحليلي بر وضعيت تاب‌آوري محلات شهر سنندج (مطالعه موردي: محلات سرتپوله، شالمان و حاجي‌آباد)

An analysis of the resilience situation in the neighborhoods of Sanandaj (The case study: sartapoleh, shalman and hajiabad neighborhoods)

سوانح و مخاطرات طبيعي به دليل شدت و زمان كوتاه اثرگذاري بر اجتماعات بشري تبديل به يكي از دغدغه‌هاي اصلي برنامه‌ريزان و مديران شهري در سال‌هاي اخير شده‌اند، به همين منظور تقويت اجتماع ساكن در يك محيط نقشي تأثيرگذار در كاهش خطرات دارد و اين مهم تنها از طريق آموزش، آمادگي و پذيرش شرايط پس از بحران، از سوي شهروندان به دست مي‌آيد. در اين ميان، تاب‌آوري، به‌عنوان رويكرد و روشي مناسب در جهت كاهش خطرات حاصل از بحران‌ها و مخاطرات، به‌عنوان رويكرد پژوهش حاضر انتخاب‌شده است. هدف اصلي اين پژوهش پس از معرفي تاب‌آوري و تعيين سهم عوامل مؤثر بر تقويت آن، اندازه‌گيري ميزان تاب‌آوري در ابعاد اجتماعي- فرهنگي و اقتصادي به‌منظور مقابله با اثرات سوانح طبيعي در شهر سنندج است. در همين ارتباط جامعه آماري اين تحقيق خانوارهاي ساكن در سه محله شهر سنندج است كه با استفاده از سرشماري سال 1390، مصاحبه با مسئولان ذي‌ربط و توزيع پرسشنامه با استفاده از فرمول كوكران 383 خانوار به بررسي وضعيت اين شاخص‌ها در محلات موردمطالعه پرداخته‌شده است. در تحليل اطلاعات نيز از روش‌هاي كمي- پيمايشي استفاده گرديده است، با توجه به تحليل داده‌ها در محيط نرم‌افزار SPSS و همچنين تحليل شبكه‌اي ANP با استفاده از نرم‌افزار Super Decisions براي تعيين درجه اهميت هركدام از مؤلفه‌هاي تاب‌آوري استفاده‌شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه بين تاب‌آوري موجود در محلات نمونه و سطح تاب‌آوري آن‌ها در ابعاد اجتماعي- فرهنگي و اقتصادي رابطه معناداري وجود دارد و با تغيير هر يك از آن‌ها، ميزان تاب‌آوري خانوارها نيز تغيير مي‌يابد. لذا با توجه به ميزان تاب‌آوري به‌دست‌آمده در محدوده موردمطالعه شهر سنندج مي‌توان گفت تاب‌آوري در اين مناطق در سطح مناسبي قرار دارد. همچنين در بين آن‌ها محله حاجي‌آباد در مقايسه با محلات شالمان و سرتپوله از وضعيت مناسبي برخوردار نيست.

Natural disasters and natural hazards have become one of the main concerns of planners and urban managers in recent years due to the severity and short duration of impact on human communities. To this end, strengthening a community in a community has a role to play in reducing the risks, and this is only through Education, preparedness and acceptance of post-crisis situations are achieved by citizens. Meanwhile, resilience, as a suitable approach and method to reduce the risks of crises and hazards, has been selected as the research approach. The main purpose of this research after the introduction of resilience and determining the contribution of the factors affecting its strengthening, is to measure the resilience in socio-cultural and economic dimensions in order to cope with the effects of natural disasters in Sanandaj. In this regard, the statistical population of this research is households living in three neighborhoods of Sanandaj city. Using a census of 2011, interviews with relevant authorities and distribution of the questionnaire, 383 households have used the Cochran formula to investigate the status of these indices in the surveyed districts. In data analysis, quantitative survey methods have been used. According to data analysis in SPSS software and ANP network analysis using Super Decisions software, to determine the degree of importance of each of the components of resiliency has been used. The results of this study indicate that there is a significant relationship between the resilience of sample sites and their resilience in socio-cultural and economic dimensions, and, with each change, the resilience of households is also changed. Therefore, in view of the resilience level achieved in the study area of Sanandaj, it can be said that resilience in these areas is in a good level. Also among them, the Hajiabad neighborhood is not well positioned compared to Shalaman and Saratullah neighborhoods.