وضعيت و امكانات موجود كتابخانه‌هاي عمومي استان همدان در ارائه خدمات جنبي به استفاده‌كنندگان از ديدگاه كتابداران

Survey on the status and facilities of the public libraries in Hamedan province in providing services peripheral to users from the point of view of librarians

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيت و امكانات موجود كتابخانه­هاي عمومي استان همدان در ارائه­ خدمات جنبي به استفاده­كنندگان از ديدگاه كتابداران انجام شد. روش‌شناسي: روش پژوهش، توصيفي- پيمايشي و ابزار گردآوري داده­ها پرسشنامه­ محقق ­ساخته بود. جامعه ­پژوهش شامل تمامي كتابداران كتابخانه ­هاي عمومي استان همدان (132 نفر) بود كه در 79 باب كتابخانه­ عمومي (شهري و روستايي) اين استان فعاليت مي­ كردند. از مجموع 132 پرسشنامه توزيع شده، 108 مورد بازگشت داده شد. براي تجزيه و تحليل داده­ها از آمار توصيفي استفاده گرديد. يافته ­ها: يافته­ هاي پژوهش نشان داد در 95/4% از كتابخانه‌هاي عمومي مورد مطالعه، انواع مختلفي از خدمات جنبي ارائه مي ­شود. مسابقه­ نقاشي، خدمات اينترنتي، قصه ­گويي و مسابقه كتاب­خواني از مهم­ترين خدمات جنبي اين كتابخانه­ها بودند. جلسات مثنوي و شاهنامه­ خواني، نمايش فيلم و اجراي نمايشنامه به ندرت در كتابخانه ­ها برگزار مي ­شدند. نتيجه ­گيري: نتايج پژوهش نشان داد عليرغم وجود خط ­مشي ارائه­ خدمات جنبي، كتابخانه­ هاي مذكور در ارائه­ مؤثر اين خدمات براي تشويق و جذب كاربران به كتابخانه چندان موفق نبودند. 56/6% جامعه­ پژوهش معتقد بودند كه ميزان تلاش صورت­­ گرفته از سوي سازمان و مديريت كتابخانه ­ها در راستاي اجراي مطلوب اين خدمات، در حد متوسط بوده است و 51 درصد از كتابداران اظهار داشتند كه ميزان اين تلاش از جانب مدير كتابخانه در حد كم بود. مهم­ترين موانع در ارائه­ خدمات جنبي كمبود بودجه، نداشتن كادر مجرب براي مديريت اين برنامه‌ها، استقبال نكردن كاربران، همكاري نداشتن مديران كتابخانه ­ها، فقدان اطلاع و نگرش كافي مسئولان سازمان مادر، عدم همكاري و علاقه‌مندي كتابداران و نداشتن فرصت كافي براي اجراي اين خدمات بود. در مجموع وضعيت و امكانات موجود در اين كتابخانه ­ها براي ارائه­ خدمات جنبي در سطح پايين ارزيابي شد.

Purpose: This study aimed to survey the status and facilities of the public libraries in Hamedan province (Iran) in providing services peripheral to users from the from the point of view of librarians. Methodology: Survey method was descriptive. Data was collected by a researcher- made questionnaire . The population included all the 132 librarians in 79 public libraries (urban and rural regions) of Hamedan province. Total of 132 questionnaires were distributed and 108 of them were returned. For the purpose of data analysis, descriptive statistics was used. Findings: Findings indicated that in %95.4 of these public libraries, various types of services peripheral were offered. Painting Contest, internet services, storytelling and book reading contest of the services peripheralwere provided in the libraries. Masnavi and Shahnameh reading sessions, film screenings and plays rarely were held in libraries. Results: The results showed that despite of the policy to provide services peripheral , libraries were not very successful in providing these services to attract and encourage library users . %56.6 of the population believed that the efforts taken by the library organization and management for the optimal performance of these services was in moderate level and %51 of librarians described it at a minimum level. The most important barriers to the services peripheral provision were lack of: funds, qualified staff to manage these programs, user acceptance, authorities’ cooperation and adequate knowledge and attitude, librarians’ cooperation and enthusiasm, and not having enough time to run these services. Overall, in order to provide services peripheral, the status and facilities in public libraries (space, funding, equipment, and trained and experienced personnel) were low.