سيستم پيش‌آگاهي و رديابي بيماري خشكيدگي خوشه خرما در استان خوزستان

بيماري خشكيدگي خوشه از مهم‌ترين عوامل خسارت‌زاي نخل خرما مي‌باشد. هدف از انجام اين پژوهش ايجاد سيستم تصميم‌گيري در مديريت بيماري با استفاده از مدل‌هاي آب و هوايي و زمين آماري براي پيش‌آگاهي و رديابي بيماري در استان خوزستان بود. مواد و روش‌ها: در مناطق مورد مطالعه استان خوزستان از داده‌هاي 5 ساله شبكه مراقبت نخيلات اين استان استفاده گرديد. براي برآورد درصد آسيب بيماري از هر روستا يك نخلستان به صورت تصادفي انتخاب و در طول فصل نمونه‌برداري انجام شد. يافته‌ها: يافته ها نشان داد كه آسيب بيماري از حدود فروردين ماه آغاز شد و به تدريج با گرم شدن هوا بر شدت آن افزوده شد. مدل رگرسيون برازش شده براي پيش‌آگاهي در كليه مناطق در سطح 1 و 5 درصد معني‌دار بود. تغييرنمـاي پراكنش بيماري خشكيدگي خوشه خرما نشان داد ميزان اثر قطعه در اين مدل به ترتيب در مناطق آبادان - خرمشهر، شادگان، ماهشهر، اهواز و بهبهان معادل 5/2، 51/0، 15/0، 7/1 و 6/1 بوده و نشان دهنده كم بودن خطاي برآورد شدت آسيب بيماري در فواصل كمتر از فاصله نمونه‌برداري بود. دامنه تغيير نماي پراكنش به ترتيب معادل 1/4، 9/12، 7/4، 9/1 و 06/11 كيلومتر بود و در فواصل بيشتر از اين حد كم‌ترين همبستگي بين داده باقي مي‌ماند. آستانه مدل به ترتيب معادل 51/0، 31/0، 37/0، 76/0 و 49/0 بود كه نشان دهنده نسبتي از ناحيه مورد مطالعه مي‌باشد كه با خطاي معادل نوگت يا كمتر از آن بيماري قابليت رديابي داشت. نتيجه‌گيري: يافته ها اين پژوهش گامي اساسي در ايجاد سيستم تصميم‌گيري در زمينه مديريت اين بيماري در شبكه مراقبت نخيلات است. براساس يافته ها اين پژوهش، بيماري خشكيدگي به نحو مناسبي قابل رديابي، پيش‌آگاهي و مديريت قبل از وقوع حداكثر آسيب آن است.