بررسي اثر سياست‌هاي قيمت و سهميه‌بندي آب كشاورزي بر پايداري منابع آب استان گلستان

مديريت تقاضاي آب يكي از مهم ترين موضوعات براي رسيدن به توسعه پايدار بالاخص در كشورهاي خشك و نيمه خشك مي باشد. اين مطالعه با هدف ارزيابي پايداري منابع آب ناشي از سياست هاي مديريت تقاضا (افزايش قيمت آب به ميزان 50% و 100% و سهميه بندي آب 10% و 20%) در بخش كشاورزي استان گلستان با استفاده از روش برنامه ريزي رياضي مثبتو شاخص هاي پايداري منابع آبي انجام گرفت. داده هاي لازم از آب منطقه اي و سازمان جهاد كشاورزي استان گلستان و تكميل پرسشنامه و مصاحبه رودررو با 280 كشاورز در استان گلستان در سال زراعي 981397 جمع آوري گرديد. بر اساس نتايج، اعمال سناريوي افزايش 50% و 100% قيمت آب به ترتيب منجر به كاهش72/2% و 44/5% مصرف آب و همچنين 06/5% و 99/9% سودناخالص (بازده برنامه اي) خواهد شد. همچنين اعمال سناريوي 10% و 20% سهميه بندي منابع آبي به ترتيب منجر به كاهش 9/8% و 56/11% مصرف آب و كاهش 54/0% و 75/1% سودناخالص خواهد شد.  به علاوه سود ناخالص به ازاي واحد حجم آب در بخش زراعي با اعمال سناريوي افزايش 50% و 100%قيمت آب به ترتيب 41/2%و 81/4% كاهش و با اعمال سناريوي 10%و 20% سهميه بندي منابع آبي به ترتيب 17/9%و 09/11% افزايش مي يابد. همچنين، كارايي اشتغال مصرف آب، با اعمال سناريوهاي افزايش 50%و 100% قيمت آب به ترتيب به ميزان 78/0% و 6/1% افزايش و بر اساس سناريوهاي 10% و 20% كاهش منابع آبي به ترتيب 6/2%و 8/5% افزايش خواهد يافت. بنابراين، توصيه مي شود از سياست هاي سهميه بندي آب مانند توزيع نوبتي آب بين كشاورزان يا تحويل حجمي آب بر اساس نياز آبي و راندمان آبياري، با توجه به الگوي كشت در منطقه استفاده كنند و براي جبران كاهش سود كشاورزان، از پرداخت هاي مستقيم به كشاورزان حمايت شود. همچنين پيشنهاد مي گردد از روش هايي در آبياري استفاده كنند كه بهره وري آب را افزايش مي دهد.