مطالعه‌ي اثرات راهبردهاي هم‌تأليفي بر بهره‌وري علمي پژوهشگران حوزه آموزش از دور: كاربست روش تحليل شبكه‌هاي اجتماعي و پارادايم سرمايه اجتماعي

هدف: با توجه به اهميت پژوهش‌هاي ميان‌رشته‌اي در خلق علم، اين پژوهش با هدف تحليل ساختار شبكۀ اجتماعي هم‌تأليفي پژوهشگران حوزه آموزش از دور و سنجش تأثير راهبردهاي هم‌تأليفي (ايزوله، دوتايي، مستقل، حفره‌هاي ساختاري، منسجم، ميانه و پيچيده) بر بهره‌وري علمي آنان انجام شده است. روش‌شناسي: پژوهش حاضر از نوع مطالعات كاربردي علم‌سنجي است كه به‌منظور تحليل شبكۀ هم‌تأليفي از روش تحليل شبكه‌هاي اجتماعي استفاده مي‌كند. جامعه آماري پژوهش، توليدات علمي تمامي پژوهشگراني هستند كه از آنها دست‌كم يك مقاله در پايگاه استنادي وب‌ آو ساينس در بازه زماني 1990 تا 2017 نمايه شده است. پس از تهيه ماتريس متقارن هم‌تأليفي پژوهشگران، به‌منظور بازيابي نتايج از دو دسته نرم‌افزارهاي الف) تحليل شبكه‌هاي اجتماعي (بايب اكسل و يوسي آي‌ نت) و ب) نرم‌افزارهاي تحليل‌هاي آماري استفاده شده است. يافته‌ها: نتايج نشان دادند كه بين محدوديت، كارآمدي، اندازه شبكه و جنسيت با بهره‌وري علمي پژوهشگران رابطه معناداري وجود دارد. در ارتباط با تأثير راهبردهاي هم‌تأليفي بر بهره‌وري علمي پژوهشگران نتايج حاكي از آن است كه راهبردهاي مختلف تأثير متفاوتي بر ميزان بهره‌وري پژوهشگران اين حوزه علمي دارند و بين نوع راهبردهاي هم‌تأليفي و بهره‌وري علمي رابطه مستقيمي وجود دارد. در اين‌باره، پژوهشگراني كه راهبردهاي حفره‌هاي ساختاري و منسجم را به‌عنوان سبك انتشاراتي خود برگزيده‌اند، به‌ترتيب بالاترين ميزان بهره‌وري را دارند. نتايج حاصل از تحليل رگرسيون چندگانه نيز نشان داد كه حدود 53 درصد از تغييرپذيري متغير ملاك (بهره‌وري پژوهشگران) از طريق مجموع متغيرهاي پيش‌بين (محدوديت، كارآمدي، اندازه شبكه و جنسيت پژوهشگران) تبيين مي‌شود. نتيجه‌گيري: نتايج مبيّن آن است كه بهره‌وري علمي پژوهشگران تابعي از كاربست راهبردهاي هم‌تأليفي توسط آنان است. همچنين جنسيت عامل بسيار تأثيرگذاري بر بهره‌وري علمي پژوهشگران در شبكه اجتماعي هم‌تأليفي مي‌باشد