چالش‌هاي قلمرو كيفري در رسيدگي به تخلفات كاركنان نيروهاي مسلح با تأكيد بر هيئت‌هاي انضباطي پليس

زمينه و هدف: با توجه به نوآوري‌هاي قانون جديد تشكيل هيئت‌هاي انضباطي رسيدگي به شكايات و تخلفات كاركنان نيروهاي مسلح و دستورالعمل اجرايي آن، در رسيدگي به تخلفات كاركنان نيروهاي مسلح رعايت موازين دادرسي منصفانه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. وجود چالش‌هاي مهم قانوني در رسيدگي به تخلفات انضباطي نظاميان، ايجاب مي‌كند كه چالش‌هاي موصوف از حيث «مطابقت با معيارها و تضمينات دادرسي منصفانه» مورد بررسي و واكاوي قرار گيرد و بر اساس يافته‌ها و داده‌هاي تحقيق، راهكارها و پيشنهادهاي متناسب ارائه گردد. مهم‌ترين هدف اين پژوهش عبارت است از: «شناسايي چالش‌هاي موجود در مقررات دادرسي تخلفات نيروهاي مسلح با تأكيد بر هيئت‌هاي انضباطي پليس و ارائه راه‌حل‌ها و سازوكارهاي كارآمد در پرتو معيارها و تضمينات دادرسي منصفانه». روش پژوهش: اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و موضوع آن نظري است. بر همين اساس تحقيق با روش كيفي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و اسنادي مانند كتاب‌ها، مقاله‌ها و قوانين صورت گرفته است. ارائه مطالب نيز به سبك توصيفي و تحليلي مي‌باشد. يافته‌ها و نتايج: بر اساس داده‌هاي تحقيق، كليات معيار‌ها و تضمينات دادرسي منصفانه در دادرسي تخلفات نيروهاي مسلح و هيئت‌هاي انضباطي ناجا پذيرفته شده است، اما در اين مورد چالش‌هاي مهم و جدي وجود دارد. نتيجه پژوهش نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين چالش‌هاي رسيدگي به تخلفات كاركنان نيروهاي مسلح از منظر معيار‌ها و تضمينات دادرسي منصفانه عبارت است از: ساختار و تركيب هيئت‌هاي انضباطي، محدوديت در انتخاب وكيل و شرايط خاص وكالت، توسعه رسيدگي غيابي و غير تناظري، عدم پيش‌بيني حق واخواهي محكوم‌عليه از آراي غيابي هيئت‌هاي انضباطي و محدوديت حق تجديد نظرخواهي. در ساختار هيئت‌هاي انضباطي نيروي انتظامي اكثر مقامات پيشنهاد دهنده تنبيه حسب مورد عضو هيئت‌هاي بدوي و يا تجديد نظر هستند كه اين امر اصل بي‌طرفي را تحت تأثير قرار مي‌دهد. در موضوع وكالت نيز متهم به تخلف يا شاكي الزاماً وكيل يا نماينده خود را بايد از بين كاركنان حقوقي شاغل يا بازنشسته ناجا انتخاب كنند. همچنين نتيجه تحقيق حكايت از آن دارد كه در رسيدگي به تخلفات كاركنان نيروهاي مسلح تضمينات كافي براي رعايت معيارهاي دادرسي منصفانه پيش‌بيني نشده است.