تحليل تيرگي و شفافيت در اصطلاحات زبان عربي برپايه الگوي نانبرگ

در اين پژوهش به بررسي تيرگي و شفافيت اصطلاحات در زبان عربي براساس الگوي زبانشناختي برگرفته از مقاله نانبرگ و همكاران (1994) پرداخته‌ايم. اين الگو، اصطلاحات را به دو دسته عبارات تركيبي اصطلاحي (بخش پذير) و عبارات اصطلاحي (بخش ناپذير) تقسيم مي‌كند و براي تمايز آنها از يكديگر معيارهايي را بر مي‌شمرد. ضمن تحليل و توضيح اين معيارها در زبان عربي و براي تطبيقِ بيشتر، داده هاي خود را از مدخل‌ (ب) كتاب المعجم الموسوعي للتعبير الاصطلاحي في اللغه العربيهتأليف محمد داود انتخاب كرده ايم و معيارها را بر اين پيكره آزموده ايم. با مطالعه اصطلاحاتي كه در اين فرهنگ جمع‌آوري شده، به اين نتيجه مي‌رسيم كه حدود نيمي از اين اصطلاحات، جزء دسته عبارت‌هاي اصطلاحي‌اند. هرچند معناي برخي از اينها را مي‌توان از روي معناي ظاهري آنها دريافت كرد اما امكانِ امتحان كردن آنها با معياري‌هاي شش‌گانه امكان‌پذير نبود. در مقابل، نيمي نيز در دسته عبارت‌هاي تركيبي اصطلاحي بودند كه بخش‌پذيرند و علاوه بر اينكه معناي ظاهري آنها در دسترس بود، با معيارهايي كه در دست داشتيم مي‌توانستيم تك تك آنها را امتحان كنيم و نشان دهيم برخلاف تعريف سنتي از اصطلاحات، معنا و ساخت آنها كاملاً غيرقابل پيش بيني نيست. پس مي توان گفت كه اصطلاحات طبقه يكدستي نيستند و كاملاً تيره هم نيستند و مي توان با معيارهايي مشخص، آنها را از يكديگر جدا كرد و در طبقات متفاوتي قرار داد.