عنوان مقاله :
سبك و زمان چين‌خوردگي و گسلش در حوضه ماهنشان و مجموعه دگرگوني تكاب
عنوان به زبان ديگر :
Style and Timing of Folding and Faulting in the Mahneshan Basin and the Takab Metamorphic Complex
پديد آورندگان :
علي مولا، زينب دانشگاه تحصيلات تكميلي علوم پايه زنجان، زنجان , نجفي، مهدي دانشگاه تحصيلات تكميلي علوم پايه زنجان، زنجان , اعتماد سعيد، نجمه دانشگاه تحصيلات تكميلي علوم پايه زنجان، زنجان
كليدواژه :
بخش‌بندي كرنش , مجموعه دگرگوني تكاب , گسل ماهنشان , سازند سرخ زيرين
چكيده فارسي :
حوضه رسوبي ماهنشان با امتداد كلي شمال غربي- جنوب شرقي يكي از زيرحوضه‌هاي همزمان با زمين ساخت سنوزوئيك شمال‌غرب ايران مركزي است كه بين كوه‌هاي البرز غربي و مجموعه دگرگوني تكاب واقع شده است. حوضه ماهنشان شامل سازندهاي سرخ زيرين، سرخ بالايي و قم است كه در مجاورت واحدهاي گرانيتي و گنايسي مجموعه تكاب به سن پركامبرين قرار دارد. در اين مطالعه، با تلفيق داده‌هاي دورسنجي و برداشت‌هاي ميداني گسترده شامل سازوكار گسل‌ها و هندسه چين‌خوردگي‌ها، الگوهاي چينه‌هاي رشدي و ناپيوستگي‌ها در قالب يك برش ساختاري عمود بر امتداد حوضه ماهنشان و مجموعه دگرگوني تكاب ترسيم شده و روابط ساختاري واحدهاي زمين‌شناسي مشخص گرديده است. بر اساس اين برش ساختاري، پهنه‌ي گسلي ماهنشان با روند شمال غربي، سازوكار غالب معكوس با مولفه جزئي راستالغز راستبر نشان مي‌دهد. از طرف ديگر گسل‌هاي مجموعه دگرگوني تكاب با روند شمال‌غرب-جنوب‌شرق داراي سازوكار راستالغز راستبر است. موازي بودن گسل‌هاي راندگي و راستالغز نشان‌دهنده مدل ساختاري بخش‌بندي كرنش در دگرريختي ترافشارشي حوضه ماهنشان و مجموعه دگرگوني تكاب است. اين سبك ساختاري تاييدكننده مدل‌هاي مشابه ارائه شده بر مبناي بخش‌بندي كرنش براي حوضه ايران مركزي است. تشكيل چينه‌هاي رشدي همزمان با زمين ساخت در سازند سرخ زيرين و همچنين ناپيوستگي و با شيب كمتر نهشته شدن سازندهاي سرخ زيرين و قم بر روي واحدهاي قديمي‌تر رسوبي و دگرگوني نشان مي‌دهد كه گسلش و چين‌خوردگي در اين منطقه حداقل از زمان اليگوسن پاياني شروع شده است، كه مي‌توان اين فاز دگرريختي را با آغاز برخورد عربي-اوراسيا و برخاستگي تكتونيكي البرز غربي مرتبط دانست.
چكيده لاتين :
The Mahneshan sedimentary basin is one of the Cenozoic syntectonic basins in the Central Iran, which is located
between the western Alborz Mountains and the Takab Complex. Our study area at the Mahneshan mainly
includes Kahar Formation and granitic, gneissic and metamorphic units of the Takab complex and Cenozoic
sedimentary and volcanic sequences including the Upper Red, Qom and Lower Red Formations. In this study,
by combination of remote-sensing and extensive field mapping including fault kinematics, fold geometries,
growth strata patterns and unconformities, a structural cross-section constructed across the Mahshan Basin and
the Takab complex and geometric and kinematic relationships of the geological units were determined. According
to the cross-section, the NW-trending Mahneshan fault zone show an almost pure reverse mechanism
with a right-lateral strike-slip component. On the other hand, the NW-SE trending faults of Takab complex
have right strike-slip mechanism. Fault systems with thrust and strike-slip kinematics have aligned almost
parallel in the Mahneshan Basin and Takab Metamorphic complex that documents prominent strain partitioning
in a transpressional deformation regime during post-Oligocene time. This structural model confirms
hypothesis on strain partitioning documented in other studies for the Central Iranian Basin. Syntectonic growth
strata development in the Lower Red Formation and also sedimentary unconformities and onlap of the Lower
Red and Qom Formations on older sedimentary and metamorphic units in the Takab complex and Mahnashan
basin suggests that their deformation initiated during the latest Oligocene, which can be attributed to the onset
of Arabia–Eurasia collision and exhumation of the western Alborz Mountains.
