مديريت كيفيت منابع آب جنوب شهر تهران جهت توليد محصولات كشاورزي (مطالعه موردي منطقه 19 شهري تهران)

زمينه و هدف كيفيت آب مورد استفاده در توليد محصولات كشاورزي از جنبه هاي بهداشت و سلامت انسان و محيط‫زيست بسيار مهم مي‫باشد. اين پژوهش با هدف تخمين ميزان آلودگي رواناب‫هاي سطحي و آب‫هاي زيرزميني و شناسايي خطرات بالقوه و ارايه راهكارهاي مديريتي جهت استفاده از آنها در توليد محصولات كشاورزي جنوب شهر تهران انجام گرديد. روش كار نقاط نمونه برداري شامل 14 نقطه از شبكه جمع آوري و دفع آب‫هاي سطحي و كانال هاي آبرساني زمين هاي كشاورزي و 7 نقطه از چاه هاي زيرزميني موجود در منطقه 19 شهر تهران بود. پارامترهاي مورد بررسي شامل BOD، COD، نيترات، اكسيژن محلول، هدايت الكتريكي، آمونيوم، فسفات، كدورت، سختي كل، pH و SAR بود. داده هاي بدست‫آمده براي تعيين وضعيت كيفي ايستگاه‫هاي نمونه برداري وارد نرم افزار WQI گرديده و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته ها نتايج شاخص كيفيت آب (WQI) نشان داد ميزان آلودگي آب سطحي در 14 نقطه نمونه برداري بين متوسط تا خيلي بد بود. 57 درصد نقاط آب سطحي داراي آلودگي خيلي زياد، 36 درصد نقاط نسبتا بد و 7 درصد از نظر شاخص آلودگي در حد متوسط بود. نتيجه گيري با توجه به اينكه بيشترين ميزان آلودگي در نواحي 3، 4 و 5 منطقه مورد مطالعه بود و در اين نواحي آب سطحي و زيرزميني براي توليد محصولات كشاورزي مورد استفاده قرار مي گيرد، لذا محصولات توليد شده از جنبه سلامت توليدات كشاورزي مي تواند داراي چالش‫هاي جدي باشد. بنابراين براي مديريت چالش ايجاد شده و بحران‫هاي آينده منطقه، در چارچوب برنامه ارزيابي محيط زيست، راهكارهاي مديريتي در چهار گروه برنامه ريزي، پياده‫سازي و نظارت، پايش و بازنگري پيشنهاد مي گردد.

Background & objectives: Irrigation water quality is a critical aspect of agricultural production especially in terms of human health and the environmental aspects. The aim of this study was to estimate the level of surface runoff and groundwater pollution used in the production of agricultural products in the south of Tehran. Methods: Sampling points included 14 points of surface water collection and disposal network and irrigation canals of agricultural lands and 7 points of underground wells in the 19th district of Tehran. The quality of the collected samples was analyzed for BOD, COD, nitrate, dissolved oxygen, electrical conductivity, ammonium, phosphate, turbidity, total hardness, pH and SAR using WQI software. Results: The results of Water Quality Index (WQI) showed that the level of surface water pollution in 14 sampling points was moderate to very bad. 57% of surface water points were highly polluted, 36% were relatively bad and 7% were moderate in terms of pollution index. Conclusion: Agricultural products of areas 3, 4 and 5, if consumed, can endanger the health of consumers. Because the samples collected from these areas had the highest level of contamination. Therefore, in order to manage the challenges and future crises in these areas, within the framework of the environmental assessment program, management solutions are proposed in four groups: planning, implementation and monitoring, monitoring and review.