تبيين مفهوم آزادي در عرفان و مقايسۀ آن با تعاريف رايج در فلسفۀ غرب

آزادي از مهم‌ترين و بحث‌انگيزترين واژگاني است كه در تاريخ زندگي بشر وجود داشته‌است. هرچند اين امر به باور بسياري از انديشمندان، ذاتي بشر است و رهاورد روحيۀ تعقل و اختيار او به شمار مي‌آيد، اما در عمل كسب و دريافت آن، آرمان دور و دراز آدمي بوده‌است. عرفا به عنوان كساني كه دغدغۀ شناخت و تعالي انسان را داشتند، نسبت به اين مقوله بي‌توجه نبوده‌اند. آن‌ها با غور و تعمق در ماهيت تصوف به اين نتيجه رسيده‌اند كه تصوف راستين، چيزي مگر آزادي و رسيدن به عبوديتي عاشقانه و آزادوار نيست. برداشتي كه از گفتار آن‌ها پيرامون آزادي برمي‌آيد، اين است كه اين امر منجر به حصول نتايج زير مي‌شود: ۱. ترك آرزو، ۲. رضا و خشنودي، ۳. عبوديت عاشقانه، ۴. بخشندگي، ۵. فراغت از غير، ۶. خردورزي و ۷. صلح و آشتي. همگي اين موارد بر مفهوم آزادگي از بندهاي دروني و بيروني دلالت دارد.