مطالعه گرده‌شناسي گونه‌هاي Plantago major و Plantago lanceolata در شمال ايران

بارهنگ كبير (Plantago major) و بارهنگ سرنيزه‌اي (P. lanceolata) گونه‌هاي فراوان جنس بارهنگ در شمال ايران بوده كه به‌ عنوان گونه‌هاي دارويي با ارزش شناخته مي‌شوند. در اين پژوهش، جمعيت‌هاي اين دو گونه از مناطق شمالي كشور شامل ساري، زيارت، ماسوله و شوراب جمع‌آوري و تعدادي از صفات كمّي و كيفي دانه‌هاي گرده آن‌ها با استفاده از تصاوير تهيه شده از ميكروسكوپ الكتروني نگاره بررسي و مقايسه شدند. ريخت‌شناسي دانه گرده نشان داد كه اگرچه هر دو گونه داراي دانه‌هاي گرده منفرد با اندازه كوچك و اغلب كروي كشيده، منافذ پراكنده در سطح دانه گرده و تزيينات سطحي برآمده و دانه‌دانه‌دار بودند؛ اما ساختار منفذ آن‌ها متفاوت بوده به طوري كه P. lanceolata داراي دانه‌هاي گرده بزرگ‌تر و منافذ بيش‌تري بود. منافذ دانه‌هاي گرده P. lanceolata كوچك‌تر و داراي حلقه و درپوش كامل بودند، در حالي كه منافذ دانه‌هاي گرده P. major بزرگ‌تر و فاقد حلقه بوده و درپوش كامل در همه موارد وجود نداشت. به ‌نظر مي‌رسد كه ساختار منفذ مي‌تواند صفتي كليدي در مطالعات گرده‌شناسي اين گونه‌ها و جنس بارهنگ باشد. نتايج تحقيق حاضر پيشنهاد مي‌كند كه داده‌هاي گرده‌شناسي مي‌تواند به شناسايي اين گونه‌ها و به رده‌بندي و تاكسونومي جنس بارهنگ كمك نمايد.