بازآفريني فرهنگي اجتماعي فضاهاي شهري با هدف ارتقاء هويت محله‌اي (مطالعه موردي: محله‌ سنگ شير همدان)

The socio-cultural reproduction of urban spaces with the aim of promoting neighborhood identity (Case study: Stone Lion Neighborhood, Hamedan City)

عدم توجه به ويژگي‌هاي خاص مكاني و فرهنگي و ارزش‌هاي بومي و محلي در فرآيندهاي توسعه شهري منجر به يكنواختي سيما و ظاهر شهرها شده است و محلات شهري به‌عنوان مكان تبلور فرهنگ جايگاه و هويت خود را ازدست‌داده و همچنين جذابيت‌هاي ناشي از تمايزات مكاني و فرهنگي در اين راستا كم‌رنگ شده است. در اين راستا لزوم بازنگري در اقدامات مربوط به بازآفريني در بافت‌هاي تاريخي به‌منظور استفاده از امكانات و پتانسيل‌ها و ارتقاء حس تعلق و درنتيجه هويت­مندي محلات احساس مي‌گردد. نقش محلات تاريخي در شهرهاي گذشته به‌عنوان مكان تبلور فرهنگ جاري در فضا بسيار پررنگ و حائز اهميت است. اين پژوهش به‌عنوان يكي از نخستين پژوهش‌ها در حوزه بازآفريني فرهنگي در راستاي ارتقاء هويت محله‌اي، به دنبال تحليل عوامل مؤثر بر ارتقاء هويت محله‌اي بر مبناي شاخص‌هاي بازآفريني فرهنگي است. همچنين، مبتني بر روش مورد پژوهي، محدوده محله سنگ شير همدان به دليل دارا بودن هويت تاريخي غني كه امروزه در حال از دست دادن هويت محله‌اي خود است، به‌عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب گرديده است تا درك واقع‌بينانه‌اي از عوامل مؤثر بر ارتقاء بازآفريني فرهنگي فراهم آيد. بر اساس بازديد ميداني، گفتگوهاي اوليه و مدل مفهومي پرسش‌نامه‌هاي هدفمندي تهيه گرديده است. جهت يافتن روابط متغيرها، براي تجزيه‌وتحليل اطلاعات پرسشنامه‌ها، از تكنيك آماري SPSS استفاده‌شده است. اين پژوهش سعي دارد با مطالعه و شناخت جنبه‌هاي مثبت و موفق در حوزه بازآفريني فرهنگي، راهكارهاي اين رويكرد را شناسايي كرده و كيفيت‌هاي محيطي و جنبه‌هاي فرهنگي –اجتماعي محلات شهري را در راستاي ارتقاء هويت محله‌اي بررسي نمايد. در پايان با تأكيد بر اين معيارها، محله سنگ شهر همدان كه محله‌اي تاريخي و واجد هويت غني مي‌باشد، بررسي و تحليل‌شده است. نتايج تحليل نشان مي‌دهد با توجه به چهار معيار اصلي بازآفريني فرهنگي و شش معيار اصلي هويت محله‌اي و ارتباط قوي بين اين معيارها با يكديگر مي‌تواند به ارتقاء هويت محله‌اي محلات تاريخي كمك نموده و از اين طريق حس تعلق شهروندان را موجب گردد.

Inattention to the special cultural and spatial features and indigenous and local values in urban development processes leads to uniformity of appearance and the appearance of cities and urban neighborhoods as places of crystallization of culture and their identity lost their position as well as the charm of the place and cultural distinctions have faded in this regard. In this regard, the need to review the efforts to recreate the historical contexts in order to utilize the features and potentials and to promote a sense of belonging and finally a sense of community identity is considered. The role of historical sites in the past as a location of crystallization of current culture is very strong and important. This research as one of the first studies in the field of cultural regeneration in order to promote neighborhood identity is going to analyze the determinants of neighborhood identity regarding the criteria of cultural heritage. Also, based on case study approach, neighborhood of Stone Lion of Hamadan is selected as a case study to provide a realistic understanding of the factors contributing to the enhancement of cultural regeneration, because of its rich historical identity, however it is losing its neighborhood identity today. Based on field work, initial talks and conceptual model, purposeful questionnaires have been prepared. To find changing relationships between variables, for the analysis of questionnaire data, spss statistical techniques have been used. By studying and identifying positive and successful aspects of cultural regeneration, this research is aimed to identify the procedures of this approach and study socio-cultural aspects of urban neighborhoods to promote neighborhood identity. In the end, with emphasis on these criteria, Stone Lion of Hamedan which is rich in history and identity has been analyzed. Regarding four main criteria of cultural regeneration and six main criteria of neighborhood, the results showed that a strong connection between these main criteria can help to enhance neighborhood identity and thereby cause a sense of belonging among citizens.