عنوان مقاله :
ناحيۀ خطر (NHZ) در كار با ليزر
عنوان به زبان ديگر :
Nominal Hazard Zone (NHZ) in Laser Working Place
پديد آورندگان :
ويسي، فاطمه پژوهشــگاه علــوم و فنون هسته اي، تهران - ژوهشــكدۀ فوتونيك و فنآوري هــاي كوانتومي , ابوالحسيني، شهريار پژوهشــگاه علــوم و فنون هسته اي، تهران - ژوهشــكدۀ فوتونيك و فنآوري هــاي كوانتومي
كليدواژه :
ايمني ليزر , حد مجاز تابش , ناحية خطر , جراحي و درمان
چكيده فارسي :
مقدمـه: امروزه به كارگيري ليزر در جراحي و درمان، گســترۀ وســيعي از پژوهش هاي محققان و دانشمندان را به خود اختصاص داده است. يكي از مهمترين خصوصيات رفتاري ليزر به هنگام برخورد با بافت، اثرات گرمايي و حرارتي آن مي باشد. ساز و كارهاي آسيب زيست‌شناختي ناشي از نور ليزر هم شامل اثرات گرمايي حاصل از انرژي جذب‌شده و همچنين واكنش‌هاي فوتوشيميايي است. به علت توان بالاي برخي از آن‌ها پرتوگيري بسيار كوتاه مدت ليزر نيز اثرات جبران ناپذيري به همراه خواهد داشت. اكثر جراحات و سوانح در مراكز كار با ليزر به واسطۀ بازتاب‌هاي غيرمنتظره مي باشد و پيش از آن كه كاربر متوجه شود، حادثه رخ داده است. ليزرهاي كلاس 3B و 4 قادرند ازطريق اثرات گرمايي به پوست آسيب برسانند، ليكن خطر اصلي متوجه چشم ميباشد و وخامت آسيب چشمي به انرژي، توان و زاويۀ تابش باريكه بستگي دارد كه عمده‌ترين تغييرات وابسته به طول موج است. در كار با پرتو، فاصله از عوامل حائز اهميت است. با افزايش فاصله از منبع مولد پرتوي ليزر و افزايش اندازۀ باريكۀ ليزر، چگالي شدت پرتو كاهش مي‌يابد ازاين‌رو با مشخص نمودن فاصله‌اي كه در آن شدت پرتو كمتر از حد مجاز تابش است، مي‌توان كنترل مناسب‌تري بر وضعيت كار پرتوي داشت و با ارزيابي فاصله‌هاي مختلف، فراخور هر حالت موارد ايمني مشخصي را به كار برد.
روش بررسي: هنگامي‌كه بيشينۀ حد مجاز تابش براي ليزر مشخص شد، ناحيۀ خطر را مي‌توان مشخص نمود. ناحيۀ خطر، فضاي پيرامون ليزر است كه مقدار پرتوي ليزر موجود در آن بيش‌ازحد مجاز تابش است، البته سهم پرتوهاي بازتابي و پراكندۀ ليزر را نيز بايد درنظر گرفت. به‌واسطۀ وجود واگرايي، چنانچه فاصله از باريكۀ ليزر (و بازتاب‌هاي آن) افزايش يابد، چگالي شدت پرتو كاهش خواهد يافت و مكان‌هايي كه داراي شدت كمتر از حد مجاز تابش هستند، مرز ناحيۀ خطر خواهد بود. لذا با تعيين ناحيۀ خطر براي ليزرهاي مختلف مي‌توان مقايسه‌اي بين ليزرهاي مختلف انجام داد.
يافته‌ها: ليزر فارغ از اندازه و توان, داراي خطرات بالقوه ميباشد و ابزاري براي تفريح و سرگرمي نيست. به هنگام استفاده از باريكه‌هاي ليزر بايستي فاصلۀ خطر را تعيين نمود. در ليزرهاي پزشكي كه تنوع طول‌موج و توان وجود دارد نيز در نظرگرفتن ناحيۀ خطر از اهميت به سزايي برخوردار است.
نتيجه‌گيري: كنترل اجرايي از روش‌هاي كنترل خطرات ليزر است. از اين رو با تعيين نواحي مختلف در مراكز كار با ليزر مي‌توان فراخور هر ناحيه دستورالعمل‌هاي خاص آن ناحيه را تدوين و اجرا نمود.
چكيده لاتين :
This article has no abstract.
