بررسي روند جريان اطلاعات در مراكز پژوهشي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از ديدگاه اعضاي هيات علمي و مديران

هدف: شناسايي وضعيت جريان اطلاعات در مراكز پژوهشي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري انجام گرفته است. منظور از جريان اطلاعات عمليات مربوط به انتقال اطلاعات ميان و درون مراكز پژوهشي است كه سه مرحله «گردآوري و استفاده (درونداد)»، «توليد و ذخيره (پردازش)» و «اشاعه (برونداد)» اطلاعات را در بر مي‌گيرد. روش پژوهش: پيمايشي و جامعه آماري آن شامل معاونين پژوهشي، مديران پژوهشكده‌هاي تابعه، گروه‌هاي علمي، مديران كتابخانه‌ها و اعضاي هيات علمي در 70 مركز پژوهشي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه محقق‌ساخته است. براي تاييد روايي و پايايي تعداد 30 پرسشنامه در 6 پژوهشكده انتخابي به ترتيب حروف الفبايي عنوان توزيع گرديد، ضريب آلفاي كرونباخ نشان داد كه پرسشنامه از پايايي بسيار خوبي برخوردار است. در مجموع تعداد 409 پرسشنامه بين پژوهشگران جامعه آماري توزيع و در نهايت، تعداد 316 (72/2 درصد) پرسشنامه عودت داده شد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم‌‌افزار spss و براي آزمون فرضيه‌ها از آزمون آنوا استفاده شد . يافته‌ها: وضعيت كلي جريان اطلاعات در مراكز پژوهشي در مرحله «گردآوري و استفاده (درونداد)» با ميانگين 79/4 مناسب و در مرحله «توليد و ذخيره (پردازش)» با ميانگين 3/63 و «اشاعه (برونداد)» با ميانگين3/72 نامناسب بوده است. در مرحله «گردآوري و استفاده (درونداد)»، قالب‌هاي الكترونيكي (ميانگين 5/06) بيشتر از قالب‌هاي چاپي (ميانگين 4/61)، ولي در دو مرحله «توليد و ذخيره (پردازش)» و «اشاعه (برونداد)»، قالب‌هاي چاپي (با ميانگين 4/09) بيشتر از قالب‌هاي الكترونيكي (با ميانگين 1/3) مورد استفاده قرار مي‌گيرد. به‌طور كلي جريان اطلاعات منابع (قالب‌هاي) چاپي با ميانگين 26/4 بيشتر از جريان اطلاعات منابع (قالب‌هاي) الكترونيكي با ميانگين 3/75 است. همچنين در بين مراكز پژوهشي مورد مطالعه، در هر سه مرحله جريان اطلاعات تفاوت معني‌داري وجود دارد. نتيجه‌گيري: براي برقراري توازن در روند جريان اطلاعات، دست‌اندركاران و برنامه‌ريزان مراكز پژوهشي بايد برنامه تشويقي براي به اشتراك‌گذاري اطلاعات از طريق حضور در مجامع علمي بين‌المللي و سهم قابل توجه در جريان بين‌المللي اطلاعات را مورد توجه قرار دهد.

Objective: Investigates the information flow in research institutes affiliated to Ministry of Science, Research and Technology (MSRT). The information flow was meant as the process of communicating information between and within research centers through three main phases: “acquisition and use", "production and storage" and "dissemination" of information. Methodology: Statistical population of the study were research assistants, managers of affiliated research institutes, scientific groups, library managers and faculty members in 70 research institutes affiliated to Ministry of Science, Research and Technology (MSRT). Data were collected by researcher-made questionnaire. To confirm the validity and reliability, 30 questionnaires were distributed in 6 selected research institutes in alphabetical order. The obtained Cronbach's alpha coefficient showed that the questionnaire has a very good reliability. Totally 409 questionnaires were distributed among researchers which 316 (72.2%) questionnaires were returned. SPSS software was used to analyze the data and ANOVA test was used to test the hypotheses. Resultes: Findings showed that the general situation of information flow in the stage of “acquisition and use (input)" with an average of 4.79 and in the stage of "production and storage (processing)" with an average of 3.63 and “dissemination (output)" with an average of 3.72 was inappropriate. In the stage of “acquisition and use (input)", electronic formats (average 5.06) are used more than printed forms (average 4.61), but in the two stages of "production and storage (processing)" and "dissemination (output)", Printed formats (with an average of 4.09) are used more than electronic forms (with an average of 3.1). In general, the information flow of printed resources (format) with an average of 4.26 is more than the information flow of electronic resources (format) with an average of 3.75. Also, there is a significant difference between the studied research centers in all three stages of information flow. Conclusion: To balance the flow of information, planners at in research centers should consider an incentive program to share information through participation in international scientific conferences and a significant contribution to the international information flow.