بررسي يكنواختي توزيع و گراديان شوري آب براي يك سامانه آبياري باراني با دو خط آبپاش موازي، در شرايط اقليمي اهواز

Evaluation of Distribution Uniformity and Water Saline Gradient for a Double Line- Source Sprinkler Irrigation System in Ahvaz Climate Condition

براي مطالعه اثر شوري آب در آبياري باراني، سامانه آبياري بايد سطوح شوري مورد نياز و توزيع يكنواخت آب در سطح مزرعه را فراهم آورد. در اين پژوهش يكنواختي توزيع و تغييرات شوري آب آبياري براي يك سامانه آبياري باراني با دو خط آبپاش موازي، در اقليم گرم و خشك شهر اهواز بررسي شد. داده ها طي دو فصل كشت ذرت بهاره و تابستانه از سه مزرعه يكسان، اما با مديريت آبياري متفاوت يعني "آبياري روزانه (D)، آبياري شبانه (N) و آبياري روزانه همراه با يك پس آبياري براي شستشوي شاخ و برگ گياه (F)، برداشت گرديد. يكنواختي توزيع آب براي هر نوبت آبياري در سطح تحت پوشش تيمارهاي شوري (DuTi)، طي دو فصل آبياري، بين 59 تا 89 درصد و عموما بيش از 75 درصد ثبت گرديد. در كشت بهاره، يكنواختي توزيع تجمعي آب آبياري در مساحت تحت پوشش تيمارهاي شوري (DuT) براي تيمارهاي مديريتي D، F و N، به ترتيب 91، 85 و 87 و يكنواختي توزيع تجمعي آب در كل سطح مزرعه (DuF) نيز به ترتيب 88، 82 و 88 درصد ثبت شد. در كشت تابستانه، يكنواختي توزيع تجمعي آب آبياري در مساحت تحت پوشش تيمارهاي شوري (DuT) براي تيمارهاي مديريتي D، F و N به ترتيب 93، 88 و 93 درصد و يكنواختي توزيع تجمعي آب براي كل سطح مزرعه (DuF) نيزبه ترتيب 91، 85 و 87 درصد ثبت شد. ضريب تغييرات عمق آب آبياري، براي تيمارهاي مديريتي D، F و N در دو فصل كمتر از سه درصد ثبت گرديد. خطوط هم شوري موازي و با فواصل تقريبا يكسان و همچنين ضريب همبستگي بالا براي معادله هاي خطي تغييرات شوري- فاصله نيز نشان داد سامانه آبياري باراني مورد مطالعه شرايط قابل قبولي براي مطالعه تيمار هاي شوري با هزينه كم و مديريت آسان را در شرايط اقليم منطقه فراهم آورد. اجتناب از آبياري در زمان باد شديد، افزايش شعاع پاشش آبپاش ها، افزايش تعداد آبپاش هاي طرفين مزرعه و تنظيم زاويه چرخش آبپاش ها، براي بهتر شدن يكنواختي توزيع آب در چنين سامانه اي بايد مورد توجه قرار گيرند.

To study the effect of water salinity in sprinkler irrigation, the system should be improved for saline levels requirements and a uniform water distribution. In this research, the distribution uniformity and saline gradients were evaluated for a double line source sprinkler irrigation system in Ahvaz in dry and hot climate. During the spring and summer growing season of maize, the data were collected in three farms with similar conditions and different managements, so as daytime (D), nighttime (N) and daytime irrigation with a post short fresh water for foliage washing (F), in three replications. For the two growing seasons, distribution uniformity for each irrigation event in all treatments was defined between 59 to 89 % (mostly greater than 75 %). Cumulative distribution uniformity for D, F and N treatments were 91, 85 and 87 % in spring,93, 88 and 93 % in summer for saline treatments area, and 88, 82 and 88 % in spring for whole irrigation system and 91, 85 and 87 % in summer for whole irrigation system, respectively. The coefficient of variation for all treatments during the two growing seasons was less than 3%. Uniform and proper gradient of water salinity and parallel iso-saline lines were observed throughout the field, along with high regression coefficients for liner equations. The results showed that the experimental sprinkler irrigation system provided an appropriate condition for the system throughout the field with low cost and easily management. With avoiding irrigation in windy conditions, increasing wetted radius of sprinkles, increasing the side sprinkler numbers and regulation of them, the improvement of irrigation uniformity must be considered.