پديد آورندگان :
شيرود آقايي، الهام دانشگاه آزاد اسلامي، واحد بندرعباس - گروه روان شناسي، بندرعباس، ايران , اميرفخرايي، آزيتا دانشگاه آزاد اسلامي، واحد بندرعباس - گروه روان شناسي، بندرعباس، ايران , زارعي، اقبال دانشگاه هرمزگان - دانشكده روانشناسي و مشاوره - گروه روانشناسي و مشاوره، ايران
كليدواژه :
بازيدرماني , تعامل والد- كودك , كنش‌هاي اجرايي , اختلال نافرماني مقابله‌اي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: اختلال نافرماني مقابله‌اي يكي از رايجترين اختلال هاي رفتاري در كودكان و نوجوانان است كه هر دو دسته عوامل ژنتيكي و محيطي، در تظاهرات باليني آن نقش دارند. اين اختلال در سنين پيش دبستاني و ابتدايي نيز رايج است و بر عملكرد تحصيلي و سازشي دانش آموزان بسيار تأثيرگذار است. اين پژوهش با هدف مقايسه اثربخشي بازيدرماني و درمان تعامل والد-كودك بر كنش‌هاي اجرايي و تعامل والد- كودك در كودكان با اختلال نافرماني مقابله‌اي انجام شد.
روش: روش اين پژوهش از نوع شبه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماري پژوهش شامل تمامي دختران 7 تا 9 سال با اختلال نافرماني مقابله‌اي مقاطع اول تا سوم ابتدايي شهر تنكابن در سال تحصيلي 99-98 بود. با استفاده از روش نمونهگيري دومرحلهاي تصادفي، 39 دانش آموز از جامعه آماري ذكر شده به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند كه به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه (13 دانشآموز در هر گروه) جايدهي شدند. به گروه آزمايش اول، بازيدرماني در 8 جلسه 90 دقيقه اي و به گروه آزمايش دوم، 12 جلسه90 دقيقه اي تعامل والد-كودك آموزش داده شد؛ اين در حالي است كه گروه گواه هيچ مداخله اي دريافت نكرده است. براي جمع آوري داده ها در اين مطالعه از پرسشنامه علائم مرضي كودكان (گادو و اِسپرافكين، 1994)، پرسشنامه كنش هاي اجرايي (جيويا و همكاران، 2000)، و پرسشنامه ارزيابي روابط والد- كودك (فاين و همكاران، 1983) استفاده شد. داده هاي به دست آمده با استفاده از روش تحليل كوواريانس تحليل شدند.
يافته ها: نتايج پژوهش حاضر نشان داد بين اثربخشي بازيدرماني و درمان تعامل والد-كودك بر مهارت هاي تنظيم رفتار (23/52=F، 001/0=P) كودكان با اختلال نافرماني مقابله‌اي، تفاوت وجود دارد؛ ولي بين اثربخشي اين دو شيوه درمان بر مهارتهاي فراشناختي (71/11=F، 001/0=P)، احساسات مثبت (77/6=F، 005/0=P)، همانندسازي (06/11=F، 018/0=P)، عدم گمگشتگي نقش (86/4=F، 001/0=P)، و ارتباط (49/6=F، 005/0=P)، تفاوت وجود ندارد.
نتيجه گيري: به نظر مي رسد هر دو درمان با بهبود شناخت اجتماعي كودك و تسهيل دستيابي به خودتنظيمي و بازداري رفتاري بر كنش‌هاي اجرايي و تعامل والد- كودك در كودكان با اختلال نافرماني مقابله‌اي، اثرگذار باشند. تفاوت هاي بين دو شيوه در مقاله مورد بحث و تبيين قرار گرفته است.
چكيده لاتين :
Background and Purpose: Oppositional Defiant Disorder (ODD) is one of the most common behavioral disorders in children and adolescents. Genetic and environmental factors play equal roles in clinical manifestations of ODD. This disorder is very common in the pre-school and primary school children and significantly affects their academic performance and adaptation. This research aims to compare the effectiveness of cognitive-behavioral play therapy and parent-child interaction therapy on the executive functions and parent-child interaction of children with ODD.
Method: This study was a quasi-experimental research with pretest-posttest control group design. The study population included all the 7 to 9-year old girls with ODD who were studying at grades one to three of the primary school in Tonekabon city during the academic year 2019-2020. Through random two-stage sampling, 39 students were selected as the study sample and then randomly assigned to two experimental groups and one control group (13 students per group). The first experimental group received eight 90-min sessions of play therapy and the second experimental group underwent twelve 90-min sessions of parent-child interaction training; while, the control group received no intervention. Child Symptom Inventory (Gadow & Sprafkin, 1994), Behavior Rating Inventory of Executive Function (Gioia et al., 2000), and Parent-Child Relationship Survey (Fine et al., 1983) were used for data collection. Data were analyzed by Analysis of Covariance.
Results: The results of the present study showed that there is a difference between the effectiveness of cognitive-behavioral play therapy and parent-child interaction therapy on behavior regulation skills (F=52.23, P=0.001) of children with ODD; But between the effectiveness of cognitive-behavioral play therapy and parent-child interaction therapy on metacognitive skills (F=11.71, P=0.001), positive emotions (F=6.77, P=0.005), identification (F=11.06, P=0.018), no disorientation in relation to the role (F=4.86, P=0.001), and communication (F=6.49, P=0.005), there is no difference.
Conclusion: It seems that by improving social cognition and facilitating self-regulation and behavioral inhibition in children, both therapies are effective on the executive functions and parent-child interaction in children with ODD.
