تأثير هنردرمانگري بيانگر بر تنظيم هيجان دانش آموزان مقطع دبستان

The Effect of Expressive Arts Therapy on Emotion Regulation of Primary School Students

زمينه و هدف: هنردرمانگري كمك مي­كند كه افراد با احساسات و هيجانات ناشناخته خود روبرو شده و در نتيجه به شناختي از خود دست يابند و توانايي غلبه بر مشكلات را در قالب روش‌هاي گوناگون، به دست آورند. تنظيم هيجان نقش كليدي در سلامت رواني كودكان داشته و مي­تواند در موفقيت­هاي آينده آنها تأثيرگذار باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسي تأثير هنردرمانگري بيانگر بر تنظيم هيجان دانش ­آموزان مقطع دبستان شهر اصفهان بود. روش: روش پژوهش شبه ­آزمايشي در چهارچوب طرح پيش ­آزمون- پس­ آزمون بود. نمونه مورد مطالعه شامل 32 نفر از دانش­آموزان پسر 9- 8 سال مقطع دوم دبستان شهر اصفهان در سال 1396 بودند كه به شيوه نمونه ­گيري هدفمند انتخاب شدند. سپس آزمودني‌ها به صورت تصادفي در دو گروه گواه و آزمايش (هر گروه 16 دانش­آموز) به تصادف جايدهي شدند. بسته هنردرمانگري بيانگر در 12 جلسه 90-60 دقيق ه­اي بر روي گروه آزمايش اجرا شد؛ در حالي در طي اين مدت، افراد گروه گواه هيچ برنامه‌ مداخله ­اي دريافت نكردند. پرسشنامه تنظيم شناختي هيجان (2001) به عنوان ابزار مورد نظر جهت جمع­آوري داده­ها استفاده شد و در نهايت داده­هاي به دست آمده با استفاده از تحليل كوواريانس، تحزيه و تحليل شدند. يافته­ ها: براساس نتايج تحليل داده­ها، هنردرمانگري بيانگر بر تنظيم هيجان مثبت تأثير داشته است؛ بدين معنا كه بين نمرات تنظيم هيجان مراحل پيش ­آزمون و پس ­آزمون در گروه آزمايش با گروه گواه، تفاوت معناداري مشاهده شده است (4/72F=، 0/05>P). نتايج همچنين نشان داد كه تأثير هنردرمانگري بيانگر در زيرمقياس­هاي تنظيم هيجان مثبت بر مؤلفه­ پذيرش و تمركز مجدد، مثبت معنادار بوده (8/39F=، 0/000≥P)، ولي تأثير آن بر تنظيم هيجان منفي (0/10F=، 0/755≤P)، معنادار نبوده است. نتيجه‌گيري: هنردرمانگري بيانگر با استفاده از ويژگي‌هاي خودبيانگري، تخيل، مشاركت فعال، برقراري ارتباط بين ذهن و جسم، و همچنين با فعال و قوي كردن شبكه ­هاي قشري مغز، مي‌تواند مهارت­هاي تنظيم هيجان مثبت را افزايش دهد كه همين توانايي در رويارويي كودكان با شرايط تنش‌‌آور و مديريت رفتارشان، مفيد است.

Background and Purpose: Art therapy helps people to cope with their unknown feelings and emotions and, as a result, to achieve the self-awareness and the ability to overcome problems in a variety of ways. Emotion regulation plays a pivotal role in children’s mental health and it can contribute to their future achievements. The goal of this research was to study the effect of expressive art therapy on emotion regulation of primary school students in Isfahan. Method: This research was a quasi-experimental study with pretest-posttest design. The sample included thirty two 8-9 year-old boys studying at grade two of primary school in Isfahan in 2017, who were selected by purposive sampling. Then the participants were randomly assigned to either the experimental or control group (16 students per group). The experimental group received twelve 60-90 sessions of expressive art therapy whereas the control group underwent no intervention. Emotion Regulation Questionnaire (2001) was used to gather the data. Finally, data were analyzed by analysis of covariance (ANCOVA). Results: Based on the results of ANCOVA, expressive art therapy was effective on positive emotion regulation; in such a way that there was significant difference between the experimental and control group in terms of emotion regulation scores (p<0.05, F=4.72). Also, results showed that expressive art therapy had a significant positive effect on positive emotion regulation and reappraisal (p≤0.000, F=8.39) whereas it had not a significant effect on negative emotion regulation (p≥0.755, F=0.10). Conclusion: Through using self-expression, imagination, active participation, mind-body relationship and by activating and strengthening the cerebral cortex networks, expressive arts therapy can improve the positive emotion regulation skills which can help children to cope with stressful situations and to manage their behaviors.