رويكرد پيشگيرانه ابوزيد بلخي به حوزه سلامت روان (در كتاب مصالح الأبدان و الأنفس)

Preventive approach of Abu al-Zayd Balkhi to the field of mental health

با توجه به اين‌كه مهم‌ترين عامل حفظ سلامت روان پيشگيري است، اين مقاله با هدف بررسي ديدگاه‌هاي تاريخي در حوزه سلامت روان، رويكرد درماني ابوزيد بلخي انديشمند قرن سوم و چهارم هجري را مورد بررسي قرار مي‌دهد. روش اين پژوهش توصيفي ـ تحليلي با استفاده از شيوه اسنادي بوده و جامعه اين پژوهش علاوه بر منبع اصلي (كتاب مصالح الابدان و الانفس)، منابع مرتبط با ديدگاه ابوزيد بلخي و ديگر منابع تاريخ پزشكي است. نتايج پژوهش، بيانگر اين است كه بلخي ضرورت توجه هم زمان به پيشگيري را در حوزه جسم و روان مورد تأكيد قرار داده و آن را مقدم بر درمان مي‌داند. از نظر بلخي در پيشگيري در حوزه سلامت روان، سلامت جسم و محيط زيست و پيشگيري و توجه به معنويت از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. همچنين از منظر اين انديشمند، خودشناسي با تجهيز انديشه و تفكر در پيشگيري از عارضه‌هاي نفساني و تقويت سلامت روان نقش مؤثري داشته و انسان را در جهت مقابله با عارضه‌هاي نفساني تقويت مي‌كند.

People and the human societies can not continue their personal and also social lives if hygiene practices are not considered to preserve their health. Nowadays one of the major issues is the case of human body and mental health. Considering the fact that the most important factor in mental health preserving is prevention, we survey and discuss the approaches of abu Zayd al-Balkhi to this topic. This study is based on descriptive-analytic method by using a documentary research approach, and it considers not only "Masalih alAbdan wa al-Anfus" of Balkhi as the main text, but other references related to Balkhi’s ideas as well as to history of medicine. The results are pointing to the fact that, in the field of body and mental health, Balkhi’s emphasis was on the necessity of prevention and privileged it to the cure and heal. In the field of mental health, he considers human body health, environment and also spirituality to be very important. Based on his ideas, self awareness is the main tool to prevent disorders and improve mental health, while it also helps the sick people to overcome sickness.