بررسي كارآمدي الگوي گارسس در ارزيابي ترجمه قرآن (مطالعه موردي ترجمه مكارم شيرازي)

حساسيت متن قرآن اقتضا مي‌كند كه ترجمه‌هاي آن مورد ارزيابي دقيق قرار بگيرند. ارزيابي دقيق نياز به مبنا و الگويي علمي دارد. در سال‌هاي اخير الگوهاي ارزيابي ترجمه در نقد ترجمه قرآن به كار گرفته شده‌اند، اما اين الگوها براي نقد ترجمه يك متن مقدس طراحي نشده‌اند. با توجه به ويژگي‌هاي خاص قرآن، نقد ترجمه آن نياز به الگويي مجزا و بومي دارد. به منظور طراحي چنين الگويي لازم است ابتدا كارآمدي الگوهاي ارائه شده در مطالعات ترجمه مورد نقد و بررسي قرار بگيرد. بدين منظور الگوي گارسس با رويكرد مقصدگرا در مقاله حاضر مطالعه شده، كارآمدي آن در ارزيابي ترجمه قرآن بررسي مي‌شود. براي اين بررسي ترجمه مقصدگراي مكارم شيرازي به عنوان مطالعه موردي انتخاب شده، مؤلفه‌هاي كارآمد و ناكارآمد الگوي گارسس و امتيازات و كاستي‌هاي آن بر اساس ارزيابي اين ترجمه و نيز بر اساس ويژگي‌هاي خاص قرآن بررسي مي‌شود. اين مطالعه نشان مي‌دهد كه در ارزيابي ترجمه قرآن مؤلفه‌هاي تعريف، بسط نحوي، تغيير نحو، تغيير ديدگاه يا بيان، بسط معنايي، بسط خلاقه، بيان نامناسب در متن مقصد، بسط ساده و تغيير در كاركرد صنايع بلاغي داراي بيشترين كارآمدي و مؤلفه‌هاي حذف منظور متن اصلي، حذف حواشي، تعديل اصطلاحات محاوره‌اي، ناكارآمد و ساير مؤلفه‌ها كم‌كاربرد هستند. از امتيازات الگوي گارسس مي‌توان به چندسطحي بودن و جزئي بودن مؤلفه‌هاي آن اشاره كرد. كاستي‌هاي اين الگو تقسيم كلي مؤلفه‌ها به مثبت و منفي بدون در نظر گرفتن ضرورت آنها، تداخل برخي مؤلفه‌ها و فقدان مؤلفه‌هايي براي بررسي انسجام در سطح گفتماني است.