عنوان مقاله :
اعتبارسنجي و بررسي گفتماني روايت «إِذَا الْتَقَى الْمُسْلِمَانِ بِسَيْفَيْهِمَا فَالْقَاتِلُ وَ الْمَقْتُولُ فِى النَّارِ»
پديد آورندگان :
ديمه كار گراب ، محسن دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم , خراساني ، زهرا دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم
كليدواژه :
روايات نبرد ميان دو مسلمان , فئه باغيه , تحليل گفتمان , نقد سندي و محتوايي , جعل حديث
چكيده فارسي :
درمصادرروايياهلسنت از «احنف بن قيس» چنين گزارش شده است كه در امر نبرد براي كمك كردن به امام علي(عليهالسلام) روانه شد؛ در ميانه راه، «ابوبكره» وي را از اين كار منصرف نموده و دليل خود را مبتني بر روايت نبوي «إِذَا الْتَقَى الْمُسْلِمَانِ بِسَيْفَيْهِمَا فَالْقَاتِلُ وَ الْمَقْتُولُ فِى النَّارِ» دانست. بازنشر حديث نبوي در ماجراي يادشده به جنگهاي امام علي(عليهالسلام) و سيره تابناك و عصمت ايشان خدشه وارد كرده است، لذا بررسيواعتبارسنجياينروايتامري ضروريبهنظرمىرسد. بررسيها نشان ميدهد حديث نبوي «مقاتله ميان دو مسلمان» در مصادر اهل سنت به صورت دقيق ضبط نشده، چه اينكه حذف قيد «عَلَى غَيْرِ سُنَّهٍ» سبب تعارض با آيه «وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا..» و نيز تعارض با روايات تأييد نبوي بر جنگهاي امام علي(عليهالسلام) و روايات «فِئَهُ الباغِيَهُ» شده است. همچنين تطبيق غيرعالمانه آن بر اميرمؤمنان از ناحيه افرادي چون ابوبكره كه تحت تأثير فضاي گفتماني موسوم به فتنه همزمان با قتل خليفه سوم و دوران امامت ايشان قرار گرفتند، ديده ميشود كه از اين طريق ميتوانستند حديث نبوي مذكور را بهانه عدم بيعت و عدم ياري اميرمؤمنان در جنگهاي ايشان وانمود كنند. هم چنانكه اين نقل تحريف يافته از حديث نبوي و بازنشر آن در دوران امامت امام علي(عليهالسلام) در فضاي گفتماني بنياميه در كنار روايات برساخته مشابه، ميتوانست سيره آن امام همام را مخدوش جلوه دهد؛ بازنشر آن در سدههاي سوم هجري به بعد به ويژه در مصادر اهل سنت جاي سؤال دارد.
عنوان نشريه :
مطالعات قرآن و حديث
عنوان نشريه :
مطالعات قرآن و حديث