ارزيابي سازگاري و پايداري عملكرد دانه لاين‌هاي اميد بخش سويا (Glycine max L. Merril) با استفاده از روش GGE باي‌پلات

گزينش ژنوتيپ هاي مطلوب با عملكرد و پايداري بالا هدف نهائي اغلب برنامه هاي اصلاحي سويا است. با هدف بررسي سازگاري و پايداري عملكرد دانه لاين هاي اميدبخش سويا، 19 لاين اميدبخش به همراه رقم ويليامز (شاهد) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مناطق كرج، گرگان، مغان و خرم آباد طي دو سال زراعي (1392 و1393) مورد ارزيابي قرار گرفتند. جهت تعيين سازگاري و پايداري عملكرد از تجزيه GGE باي پلات استفاده شد. تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثرات سال، مكان، سال در مكان، ژنوتيپ، ژنوتيپ در سال، ژنوتيپ در مكان و ژنوتيپ در سال در مكان در سطح 1 % معني دار بودند. سهم واريانس اثرات سال، مكان و ژنوتيپ به ترتيب 01/0، 60/0 و 02/0 بود كه بيانگر سهم قابل توجه اثر مكان آزمايشي بود. دو مولفه PC1 و PC2 در مجموع 58 درصد از واريانس مربوط به اثر ژنوتيپ به اضافه اثر متقابل ژنوتيپ در محيط را توجيه نمودند. در اين تحقيق سه محيط كلان مشخص شدند كه اولين محيط كلان شامل محيط هاي E2 (كرج 1393)، E5 (مغان 1392) و E8 (گرگان 1393) و لاين G16 برترين ژنوتيپ اين محيط بود، دومين محيط كلان شامل محيط هاي E3 (خرم آباد 1392) و E4 (خرم آباد 1393) و لاين G8 برترين ژنوتيپ اين محيط بود و سومين محيط كلان شامل محيط هاي E1 (كرج 1392) و E7 (گرگان 1392) و لاين G17 برترين ژنوتيپ اين محيط بودند. نتايج تجزيه GGE باي پلات نشان داد كه لاين G17 (L853059) با 2702 كيلوگرم در هكتار و لاين G16 (L12/Chaleston #215; Mostang) با 2750 كيلوگرم در هكتار، مطلوب ترين ژنوتيپ ها از نظر عملكرد دانه و پايداري بودند. همچنين محيط E7 (گرگان 1392) مطلوب ترين محيط از نظر قدرت تمايز بين ژنوتيپ هاي سويا و بهترين نماينده منطقه هدف در نظر گرفت.