نقش امنيت در استطاعت و وجوب حج

هدف از اين پژوهش، بررسي «جايگاه امنيت در تحقّق استطاعت و وجوب حج» است. تمام فقها امنيت يا همان خالي بودن مسير از مانع (تخليةالسرب) را شرط لازم براي وجوب حج مي‌دانند و تفاسير متفاوتي از آنان درباره اين شرط ارائه گرديده است؛ به‌گونه‌اي‌كه تحقّق اين شرط (وجود امنيت) در قالب برخي مصاديق، شرط وجوب شمرده شده و مطابق با  نظري ديگر، از باب مقدمه واجب، واجب شده است.  ابهاماتي نظير شرعي يا عقلي بودن مانع، خالي بودن مسير از مانع، بالفعل يا بالقوه، موضوعيت داشتن مانع يا نداشتن آن و... سبب اختلاف تفاسير فقها از اين موضوع شده است؛ اما مي‌توان گفت: تعابير به‌كار رفته در اسناد شرعي مفسر و مبين استطاعت، در شرعي يا فعلي بودن اين شرط ظهور دارند. بنابراين، زماني مكلف مستطيع است كه مسير حج از هرگونه خطر و مانعي خالي باشد و اطمينان خاطر از برقراري امنيت محقق شود. دراين‌صورت، تحقق بخشي به اين شرط در قالب مطالبه همراهي مَحرم يا دفع دشمن به هر طريق، تحصيل شرط بوده و واجب نيست و چنانچه دولت عربستان هزينه تأمين امنيت زائران را مطالبه كند، پرداخت هزينه بر زائران واجب نيست؛ اما حاكم اسلامي از باب تأمين مصالح مسلمين، مي‌تواند اين وجه را از بيت‌المال بپردازد.