نص يا اجتهادي بودن مشروعيت ميقات ذات عرق از ديدگاه اهل سنّت

از ميقات‌هاي پنج‌گانه حج و عمره، ميقات ذات عرق است كه به اهل عراق و مناطق شرق اختصاص دارد و مردم اين مناطق در اين ميقات مُحرم مي‌شوند؛ اما آنچه مطرح مي‌شود اين است كه مشروعيت اين ميقات با نص (روايت نبوي) ثابت شده، يا اين ميقات پس از پيامبر9  و با اجتهاد برخي خلفا يا صحابه مشروعيت يافته؟ اهل سنت درباره اين قضيه دو قول نقل مي‌كنند:  برخي به نص بودنش (به‌وسيله پيامبر9 )  قائل‌اند و برخي به اجتهادي بودن آن (به‌وسيله خليفه دوم).  اين پژوهش با توصيف و تحليل گزاره‌ها و منابع اهل سنت و روش كتابخانه‌اي در پي يافتن پاسخ اين پرسش است و در پايان نتيجه مي‌گيرد كه پيامبر9  ميقات ذات عرق را مشروعيت داده و آن را مشخص كرده است و روايات صحيحه و مستفيضه بسياري آن را تأييد مي‌كند و همچنين مي‌توان به گروهي كه آن را اجتهاد خليفه دوم مي‌دانند، چنين پاسخ داد كه چون خليفه دوم مانند برخي ديگر احكام شرعي، از ميقات قرار دادن اين مكان توسط پيامبر9  آگاه نبوده، طبق اجتهاد خودش اين مكان را ميقات قرار مي‌دهد و چون اجتهاد مقابل نص مشروعيت ندارد، ديگر نمي‌توان اجتهاد خليفه دوم را در اين باره مشروع دانست و گفت كه مشروعيت ميقات ذات عرق و مشخص شدن اين مكان به‌عنوان ميقات اهل عراق و شرق با اجتهاد او ثابت شده است، گذشته از اينكه اگر او حتي براي نخستين بار اين اجتهاد را انجام مي‌داد، بازهم ميان اهل سنت درباره حجيت قول و اجتهاد صحابي اختلاف وجود دارد و برخي مذاهب اهل سنت آن را حجت نمي‌دانند.