تغييرپذيري تراكم و زيست‌توده كرم‌هاي خاكي با مشخصه‌هاي خاك بعد از تغيير كاربري اراضي جنگلي

كرم‌هاي خاكي، از مهم‌ترين شاخص‌هاي اكولوژيك در ارزيابي كيفيت خاك اكوسيستم‌هاي خاكي قلمداد مي‌شوند. در اين پژوهش، با هدف ارزيابي تغيير كاربري اراضي جنگلي بر تراكم و زيست‌توده كرم‌هاي خاكي و برخي مشخصه‌هاي خاك، در چهار كاربري مختلف جنگل كمتر دست‌خورده، جنگل بهره‌برداري‌شده، زراعت آبي (يونجه) و باغ (سيب و گلابي) در منطقه‌اي در اطراف روستاي يعقوب‌آباد در جنگل‌هاي بانه، 40 پروفيل خاك به‌صورت كاملاً تصادفي انتخاب و نمونه‌هاي خاك و كرم خاكي از عمق 250 سانتي‌متري برداشت شد. نتايج نشان داد كه تغيير كاربري اراضي سبب كاهش كربن آلي خاك در كاربري‌هاي مختلف نسبت به كاربري جنگل كمتر دست‌خورده (2.95 درصد) شده است. كاربري جنگل بهره‌برداري‌شده نسبت به ديگر كاربري‌ها كمترين مقادير فسفر و هدايت الكتريكي را به خود اختصاص داد. در ساير فاكتورهاي خاك نيز از جمله نيتروژن، C/N، پتاسيم، pH، درصد رطوبت و درصد سنگريزه اختلاف معني‌داري وجود داشت. همچنين، بيشترين تراكم كرم‌هاي خاكي به كاربري جنگل كمتر دست‌خورده (204.8 در مترمكعب) و كمترين مقدار آن به كاربري جنگل بهره‌برداري‌شده (44.8 در متر مكعب) تعلق داشت. در مجموع تراكم كرم‌هاي خاكي با زيست‌توده آنها و همچنين با درصد تاج‌پوشش درختان همبستگي مثبت معني‌دار و با درصد سنگريزه و درصد بيرون‌زدگي خاك همبستگي منفي معني‌داري نشان داد. همچنين افزايش زيست‌توده كرم‌هاي خاكي همبستگي مثبت معني‌داري با كربن آلي، نيتروژن كل و رطوبت خاك و همبستگي منفي معني‌داري با درصد بيرون‌زدگي خاك نشان داد. در نهايت مي‌توان گفت تغيير كاربري اراضي جنگلي و بهره‌برداري در جنگل، مي تواند سبب كاهش تراكم كرم‌هاي خاكي شود.