تعيين فاصلۀ كاشت، الگوي كاشت و سن برداشت اقتصادي كلن‌هاي پرمحصول تبريزي (Populus nigra L.) در استان آذربايجان‌غربي

اين پژوهش با هدف تعيين فاصلۀ كاشت، الگوي كاشت و سن برداشت اقتصادي كلن‌هاي پرمحصول تبريزي در استان آذربايجان غربي انجام گرفت. به اين منظور، از يك سامانۀ پشتيبان تصميم‌گيري به نام مدل زيستي اقتصادي بهره گرفته شد. اين مدل، پويايي متغيرهاي زيستي و اقتصادي توده را در زمان شبيه‌سازي مي‌كند. شهرستان‌هاي اروميه و نقده به‌دليل فراواني كاشت كلن‌هاي پرمحصول، انتخاب و صنوبركاران و خريداران چوب سرپا در اين شهرستان‌ها، جامعۀ آماري در نظر گرفته شد. داده‌هاي زيستي (قطر، ارتفاع و جرم حجمي‌تر) و اقتصادي (قيمت چوب سرپا و هزينه‌ها) به‌ترتيب به روش ميداني (سرشماري و نمونه‌گيري تصادفي منظم) و پيمايشي (مصاحبۀ نيمه ساختاريافته) جمع‌آوري شد. براي برآورد زيرمدل‌هاي زيستي (مانند رشد و محصول) و اقتصادي (مانند هزينۀ كاشت) از تحليل رگرسيون چندمتغيره و تخمين‌زن حداقل مربعات استفاده شد. مدل زيستي اقتصادي از تلفيق زيرمدل‌ها در برنامۀ صفحۀ گستردۀ اكسل ساخته شد. در نهايت، ارزش مورد انتظار زمين (معيار فاستمن) براي گسترۀ وسيعي از فواصل كاشت، الگوي كاشت و سن برداشت شبيه‌سازي شد. يافته‌ها نشان داد كه فاصلۀ كاشت، الگوي كاشت و سن برداشت اقتصادي در حاصلخيزي متوسط، مربعي، 2.5×2.5 متر و 12 سال است. با اين‌حال، استانداردهاي رايج در منطقه، مستطيلي، 1×3 متر و 8 سال است. اجراي استانداردهاي اقتصادي كاشت و برداشت مي‌تواند حجم تجاري چوب توليدشده، قطر درخت متوسط و ارزش مورد انتظار زمين در هكتار را به‌ترتيب 56، 46 و 143 درصد افزايش دهد. پژوهش‌هاي بيشتري براي مدل‌سازي و بهينه‌سازي پاسخ رويشي اين توده‌ها به فعاليت‌هاي مديريتي (مانند شخم، كوددهي، آبياري، تنك‌سازي و كنترل علف هرز) لازم است.