مطالعه تأثير نوع كشت گونه‌هاي زراعي و باغي در مراتع طبيعي بر فاكتورهاي كيفي خاك با تاكيد بر تنفس ميكروبي

تنفس ميكروبي يكي از مهم‌ترين فاكتورهاي كيفي خاك است كه به تغيير كاربري اراضي حساسيت بالايي دارد. انجام فعاليت‌هاي كشاورزي، به‌ويژه شخم بي رويه، شرايط خاك را تغيير داده و موجب افزايش فعاليت‌هاي ميكروبي و تجزيه بيشتر بقاياي گياهي مي‌گردد. بنابراين پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير نوع كشت در تغيير كاربري مراتع طبيعي به اراضي زراعي و باغي بر تنفس ميكروبي و برخي ديگر از فاكتورهاي خاكي انجام شد. براي اين منظور سه كاربري شامل مرتع، باغ، اراضي زراعي نخود و گندم به‌عنوان محدوده مطالعاتي انتخاب شدند. برداشت نمونه‌هاي خاك به تعداد 42 عدد به شكل تصادفي-سيستماتيك از عمق 25-0 سانتي‌متري صورت گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس يك‌طرفه (ANOVA) نشان داد كه بيشترين ميزان تنفس ميكروبي خاك در كاربري باغ با ميانگين 0.63 ميلي‌گرم دي‌اكسيد كربن در روز مشاهده شد و كمترين آن در اراضي گندم، مرتع و نخود به‌ترتيب با ميانگين 0.40، 0.30 و 0.30 ميلي‌گرم دي‌اكسيد كربن در روز مشاهده گرديد. همچنين نتايج نشان داد كه ماده آلي كل خاك در كاربري مرتع با ميانگين 1.93 درصد بيشترين مقدار را داشت و در كاربري‌هاي باغ، نخودزار و گندم‌زار به‌ترتيب 1.45، 0.95 و 0.97 درصد بود. بيشترين مقدار نيتروژن كل نيز در كاربري مرتع با ميانگين 0.16 درصد مشاهده گرديد. ولي در ساير كاربري‌ها مقدار آن به صورت معني‌داري كمتر بود. pH خاك نيز در كاربري باغ با ميانگين 8.07 داراي بيشترين مقدار و در كاربري مرتع با ميانگين 7.40 داراي كمترين مقدار بود. اين تحقيق نشان داد كه در تبديل مرتع به كشاورزي و باغ مي‌تواند صدمه كمتري به كيفيت خاك وارد كند.