تاريخچه اجمالي گنبد ائمه بقيع (عليهم السلام)

زيارتگاه ائمه بقيع ع كه قبور مطهر چهارتن از امامان معصوم شيعه (شامل امام حسن مجتبي، امام زين‌العابدين، امام محمد باقر و امام جعفر صادق ع) را در بر دارد، از مهم‌ترين مقاصد زيارتي عموم مسلمانان در مدينه منوّره به شمار مي‌آيد. تا كمتر از يكصد سال پيش، روي اين قبور ساختمان و گنبد بزرگي وجود داشته كه از بناهاي معماري شاخص در مدينه بوده است. در اين نوشتار، با استناد به منابع تاريخي و جغرافيايي اصيل و دست اول، تاريخچه اجمالي گنبد ائمه بقيع ع، شامل تعيين زمان ساخت و تحولات  و بازسازي‌هاي آن در دوره‌هاي بعدي، بررسي شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد قبور ائمه بقيع ع تا قرن پنجم هجري فاقد ساختمان بوده و نخستين گنبد روي اين قبور، در اواخر اين قرن، به دستور مجدالملك براوستاني قمي (د 492ق) ساخته شده است. مهم‌ترين تحولات معماري اين بنا در دوره‌هاي بعدي نيز تخريب اول و دوم آن به دست وهابي‌ها و بازسازي آن در دوره عثماني پس از تخريب اول بوده است.