شناسايي و تحليل فضايي نقاط حادثه خيز ترافيكي در سطح شهر قم

Identification and Spatial Analysis of Crashs Points in Qom City

سابقه و هدف: سوانح رانندگي همواره تهديدي براي زندگي عموم شهروندان محسوب مي‌شود. اغلب اين سوانح، در موقعيت‌هاي مشخصي در سطح شهرها به وقوع مي‌پيوندد. شناسايي چنين نقاطي به‌عنوان نخستين و مهم‌ترين اقدام در فرايند مديريت ايمني راه‌هاي درون‌شهري به شمار مي‌آيد. شهر قم ازجمله شهرهايي است كه به سبب وقوع تصادفات متعدد در رديف سانحه خيز‌ترين شهرهاي كشور شناخته مي‌شود. به‌طوري‌كه سالانه بيش از پنج هزار فقره تصادف در سطح اين شهر به ثبت مي‌رسد. مطالعه با هدف شناسايي و تحليل فضايي نقاط حادثه‌خيز ترافيكي شهر قم انجام شد. روش بررسي: مطالعه با استفاده از دو روش كتابخانه‌اي و ميداني براي گردآوري داده‌هاي موردنياز اجرا ‌شد. از منابع كتابخانه‌اي براي مباني و چارچوب نظري تحقيق بهره گرفته‌شد و در بخش تعيين مسيرها و نقاط حادثه‌خيز شهر قم از اطلاعات ميداني (شامل اطلاعات ارائه‌شده تصادفات توسط پليس راهور و پزشكي قانوني استان قم براي سال‌هاي 1395 تا 1397 و همچنين پيمايش ميداني جهت تدقيق محل تصادفات) استفاده شد. به‌منظور تحليل داده‌ها از روش ضريب شدت تصادفات و از آزمون تخمين تراكم كرنل در سيستم اطلاعات جغرافيايي با استفاده از نرم افزارهاي ArcGIS براي شناسايي نقاط حادثه‌خيز در سطح معابر شهر قم استفاده شد. نتايج: يافته‌هاي بخش اول نشان داد؛ اغلب تصادفات در فصول گرم سال (29/5 درصد)، در روزهاي شنبه و سه‌شنبه (32/2 درصد) و همچنين ساعات پاياني روز و آغازين شب (25/5 درصد) رخ مي‌داد. در ميان وضعيت تصادفات بررسي‌شده موتورسيكلت‌ها (46/3 درصد) بيشترين آمار تصادفات را به خود اختصاص دادند. به لحاظ موقعيت مكاني تصادفات، معابر اصلي منطقه 4 شهر قم شامل بلوارهاي الغدير (با ضريب 3/127)، جمهوري اسلامي (ضريب 2/082)، محمدامين (ضريب 1/009) و خيابان شهيد صدوقي (ضريب 1/432) به‌عنوان سانحه خيرترين بلوارهاي شهر قم بود. همچنين عدم توجه به جلو (24/8 درصد) نيز مهم‌ترين عامل بروز تصادفات به شمار مي‌آيد. نتيجه‌گيري: به‌طوركلي تمامي دوربرگردان‌ها و تقاطع‌هاي موجود در سطح مسيرهاي حادثه‌خيز، مسيرهاي ويژه اتوبوس‌هاي تندرو، ميدان‌ها نيازمند مطالعات فني و اصلاح وضعيت است.

Background and Objective: Traffic accidents are always a threat to the lives of all citizens. Most of these accidents occur in certain locations across cities. Identifying such points is the first and most important step in the process of inter-city road safety management. Qom city is one of the cities that are known as the most accident-prone cities in the country due to numerous accidents. More than 5,000 accidents are recorded annually in the city. Materials and Methods: A library and a field method used to collect the required data. Library resources were used for the basics and theoretical framework of the research and in determining the routes and accident hotspots of the Qom city inquiring field information such as information provided by accidents by Rahvar Police and Forensic Medicine of Qom Province for the years 1395 to 1397. To analyze the data, the method of accident data coefficient method and crash density estimation coefficient in Geographic Information System (GIS) was applied to identify accident hotspots in Qom city thoroughfares. Results:The findings of the first section show; Most accidents occur in the warm seasons of the year (29.5%), on Saturdays and Tuesdays (32.2%), as well as in the last hours of the day and the beginning of the night (25.5%). Among the accidents studied, motorcycles (46.3%) have the highest number of accidents. In terms of the location of accidents, the main thoroughfares of Qom's District 4 include Al-Ghadir Boulevards (with a coefficient of 3.127), the Islamic Republic (coefficient 2.82), Mohammad Amin (coefficient 1.009) and Shahid Sadoughi Street (1.432). As the most accident-prone boulevards in Qom. Also, not paying attention to the front view was the most important cause of accidents (24.8%). Conclusion: All roundabouts and intersections having a higher coefficient of accidents, special routes for high-speed buses, and squares were identified as the hotspots. Further technical studies and appropriate measures are recommended for alleviating the magnitude of these hotspots.