برهمكنش محيط و فرهنگ: چشم‌انداز جغرافيايي و تحليل باستان‌شناختي استقرارهاي عصرمفرغ شهرستان هوراند

شهرستان هوراند در شرقي ترين بخش استان آذربايجان شرقي واقع شده و شايد جز معدود مناطقي از كشور باشد كه تاكنون فعاليت هاي عمده باستان شناختي در آن به انجام نرسيده است. نيك مي دانيم مجموعه عوامل زيست محيطي نقشي موثر در ايجاد استقرارهاي انساني در هر دوره زماني دارند، لذا در باستان شناسي علاوه بر شناخت ميزان تاثير محيط در ايجاد هر استقرار، ميزان انطباق استقرارها با شرايط محيطي حاكم را بايد بررسي نمود. يكي از روش هاي بررسي انطباق استقرارها با شرايط محيطي در مطالعات باستان شناسي مطالعه و تحليل الگوي استقراري است كه به بررسي شكل گيري محوطه هاي باستاني در بسترهاي محيطي مي پردازد. با توجه به موقعيت جغرافيايي و قابليت هاي زيست محيطي منطقه، ضروري است كه بدانيم كدام عوامل محيطي در ايجاد، تداوم و يا متروك شدن محوطه ها تاثير داشته و نحوه برخورد انسان با محيط خود در انتخاب شيوه زندگي چگونه بوده است. در راستاي اين مهم، 42 استقرار شهرستان هوراند كه دربرگيرنده آثاري از عصرمفرغ هستند، با نگرش تعيين الگوهاي استقراري بر اساس متغيرهاي محيطي مورد مطالعه قرار گرفتند. در اين پژوهش از طريق روش توصيفي تحليلي و روش آماري استنباطي از جمله تحليل خوشه‌اي و با استفاده از نرم‌افزارهاي SPSS ,ArcGIS نحوه توزيع محوطه‌هاي باستاني نسبت به متغيرهاي طبيعي بررسي گرديد. الگوي مكان گزيني محوطه ها در ارتباط با منابع زيست محيطي نشان مي دهد كه الگوي استقراري عصرمفرغ شهرستان هوراند مشابه الگوي استقراري امروزي بوده و همواره تحت تاثير شرايط زيست محيطي دو الگوي استقراري كشاورزان يكجانشين و دامداران كوچ نشين در منطقه مشاهده مي شود.