تأثير مداخله آموزشي بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي در رابطه با بيماري تالاسمي بر دانش آموزان پسر مقطع دبيرستان شهر تربت‌حيدريه در سال 1394

The impact of educational intervention based on Health Belief Model in relation to thalassemia on high school male students in Torbat Heydarieh in 2015

تالاسمي شايع‌ترين اختلال خوني ارثي در ايران مي‌باشد. شيوع بالاي تالاسمي مشكلات زيادي براي بيمار، خانواده او و سيستم ارائه خدمات بهداشتي – درماني ايجاد مي‌كند. لذا اين تحقيق با هدف بررسي تأثير مداخله آموزشي مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي در رابطه با بيماري تالاسمي بر دانش آموزان پسر مقطع دبيرستان شهر تربت‌حيدريه در سال 1394 انجام گرفت. روش كار: مطالعه حاضر، پژوهشي نيمه تجربي است كه تعداد 200 دانش‌آموز مقطع دبيرستان از طريق نمونه‌گيري تصادفي چند مرحله‌اي انتخاب شدند و به دو گروه كنترل و مداخله تقسيم شدند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه‌اي محقق ساخته بود كه روايي و پاياي آن بررسي و مورد تائيد قرار گرفت و پيش آزمون از هر دو گروه به عمل آمد. داده‌ها وارد نرم‌افزار آماري SPSS20 شد و از طريق آزمون‌هاي آماري (تي تست، تي مستقل، كا اسكوئر و همبستگي پيرسون) مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين سني دانش آموزان 49/0 ±70/15 بود. نتايج نشان داد ميانگين و انحراف معيار سازه‌هاي الگوي اعتقادي بهداشتي قيل و بعد از مداخله در گروه آزمون در همه سازه‌هاي آگاهي، حساسيت درك شده، رفتار، شدت درك شده و منافع درك شده (001/0 p<) به‌طور معني‌داري افزايش يافته است. موانع درك شده (04/0 p<) نيز به‌طور معني‌داري كاهش يافته كه وضعيت بهتر را در بعد از مداخله نشان مي‌دهد. نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش حاكي از تأثير مداخله آموزشي بر باورهاي دانش آموزان در خصوص بيماري تالاسمي بود. با توجه به اهميت بيماري مي‌توان تدوين برنامه‌هاي آموزشي براي دانش آموزان به‌ويژه در مناطق با شيوع بالاي بيماري پيشنهاد كرد.

Introduction: Thalassemia is the most common hereditary blood disorder in Iran. The high prevalence of thalassemia causes many problems for the patients, their families and the health care system. Therefore, this study aimed to investigate the impact of educational intervention based on Health Belief Model in relation to thalassemia on high school male students in Torbat Heydarieh in 2015. Methods: This is a semi-experimental study in which 200 high school students were selected through multistage random sampling and were divided into two groups of control and intervention. The data collection tool was a researcher-made questionnaire whose validity and reliability were verified and validated. The pre-test was performed for both groups. Data were entered into SPSS software and analyzed by statistical tests (T test, Independent T, Chisquare, Pearson Correlation). Results: The mean age of the students was 15.70 ± 0.49. The results showed that mean and standard deviation of the constructs of Health Belief Model before and after the intervention were significantly increased in the test group, in all constructs including knowledge, perceived sensitivity, behavior, perceived severity and perceived benefits (p<0/001). Perceived barriers (p <0.04) were also significantly decreased which shows a better situation after the intervention. Conclusion: The results of this study proved the effect of educational intervention on students’ beliefs about thalassemia. According to the importance of this disease, it is recommended that educational programs be developed for students especially in areas with high prevalence of the disease.