پيامدهاي اجتماعي و اقتصادي ناشي از تغيير اقليم (مطالعه موردي: خشكسالي و قحطي‌هاي دوره قاجار)

Social and Economic Consequences of Climate Change (Case Study: Drought and famines of the Qajar period)

ويژگي‌هاي جغرافيايي ايران به‌ عنوان كشوري كه در منطقه نيمه خشك و همواره در معرض كم آبي قرار دارد، در طول تاريخ به‌عنوان يك عامل مهم و تأثيرگذار در مناسبات قدرت و تحولات اقتصادي و اجتماعي مطرح است. سوانح طبيعي از جمله خشكسالي يكي از پديده‌هاي طبيعي است كه نقش قابل توجهي در تحولات تاريخي دارد و از قضا به‌طور معمول و با توجه به تمركز بر وقايع سياسي، كمتر مورد بررسي قرار گرفته است. پژوهش پيش رو مي‌كوشد با توجه به منابع و مراجع به اين موضوع كم و بيش مغفول در مطالعات تاريخي بپردازد. مسأله محوري پژوهش بر اين سئوال استوار است كه پديده خشكسالي در دوره قاجار تا چه اندازه جامعه را درگير خود ساخته و چه پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي داشته است؟ براي نيل به اين پرسش‌ها، اين نوشتار به شيوه توصيفي ـ تحليلي و به داده‌هاي كتابخانه‌اي استناد جسته است.يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه در دوره قاجار، ايران شاهد تغييرات اقليمي متعددي، از جمله خشكسالي‌هاي پي در پي بوده كه منتج به قحطي‌هاي گسترده ، تضعيف شالوده‌هاي اقتصادي، وضعيت معيشت جامعه و شورش‌هاي گسترده شده است.

Iran’s geographic characteristics as a semiarid country which threatened by water deficit, is always as an important and effective factor in terms of power relations and economic- social evolutions. natural disasters ,including drought is one of the significant factors in historical evolutions, which is not noticeable in historical researches Accidently, because of concentration on political history in historical studies. In the coming research try to focus on this neglected topic in historical studies, according to refrences. This article is mainly concentrated of drought’s economic and social consequences and how much qajar society involved with this issue. To attain this question, this article rely on descriptive and analytical method and librarial data. Findings showes that, in iran at qajar period, there were numerous climate change like drought which resulted to expensive famines, weakening of economic foundation, including society livehood situation and broad rebellions.