مفهوم محيط در زمينه عرفان و حكمت ايراني، گامي به سوي توسعه يك نظريه پرستاري

The Concept of Environment Based on Iranian Mysticism and Wisdom, Toward Development of a Nursing Theory

پرستاران به‌دنبال توسعه دانش حرفه‌اي خود از طريق نظريه‌پردازي هستند. فلسفه حاكم بر اين نظريه‌ها غربي است و عرفان و حكمت ايراني براي متون پرستاري ناشناخته است. براي توسعه نظريه‌هاي پرستاري، تعريف چهار مفهوم اصلي پرستاري يعني «انسان»، «محيط»، «سلامتي» و «پرستاري» ضروري است. هدف اين مطالعه هم‌گذاري (تركيب) مفهوم محيط با مرور تحليلي متون عرفان و حكمت ايراني بود. روش كار اين مطالعه از نوع كتابخانه‌اي است كه به‌روش هم‌گذاري مفهوم ريان ونگر انجام يافته است. به اين صورت كه ابتدا به‌روش استقرايي اجزاي مفهوم واكر و اوانت به‌عنوان طبقات ازپيش‌تعيين‌شده انتخاب؛ و پس از مطالعه يك‌سوم متون، به‌روش قياسي ماهيت مواردي كه بايد در هر طبقه گنجانده شود تعيين شد. در اين پژوهش همه موارد اخلاقي رعايت شده و مولف مقاله تضاد منافعي گزارش نكرده است. يافته‌ها بر اساس نتايج به‌دست‌آمده، «تجلي» و «مراتب هستي» پيشامد؛ «مراتب موجودات»، «حركت جوهري»، «مزاج‌مندي»، «پيش‌نهادين قدسي/روح» و «نظم كيهاني» ويژگي‌ها؛ و «تعادل/بي‌تعادلي» و «هماهنگي/ناهماهنگي» پيامدهاي مفهوم محيط معرفي شده است. نتيجه‌گيري مفهوم محيط در زمينه عرفان و حكمت ايراني ماهيتي پويا و زنده شامل مخلوقات مادي/غيرمادي ازجمله انسان‌ها است كه هر جزء درون آن از كل تاثيرپذير است. اين ديدگاه در مقايسه با تعاريف رايج در نظريه‌هاي پرستاري از محيط كه بيشتر فردمحور و انسان‌گرا است، جامعيت بيشتري دارد و ماهيت انسان را در كنار مخلوقات ديگر و خالق و نيز با ذكر اثرپذيري و اثرگذاري مخلوقات بر سلامتي يكديگر، مي‌بيند.

Nurses seek to develop their professional knowledge through theorizing. The philosophical viewpoint dominating the nursing theories is based on Western thought and Iranian mysticism and wisdom are unknown concepts in nursing. For developing a nursing theory, there is first a need to define the main nursing concepts, i.e. human, environment, health and nursing. The aim of this study was to synthesize the concept of environment through an analytical review of the literature on Iranian mysticism and wisdom. Methods: This is a library-based study carried out using Ryan-Wenger’s Concept Synthesis. For this purpose, first the components of the concept proposed by Walker and Avant were inductively selected as predetermined classes and, then, after reviewing one third of the selected literature, the nature of the cases to be placed in each class was deductively determined. In this study all the ethical considerations were observed and the author did not report any conflict of interests. Results: Based on the results, ‘manifestation’ and ‘existential orders’ were defined as the antecedents, ‘order of the creations’, ‘essential movement’, ‘temperament’, ‘sacred predisposition’ and ‘cosmic order’ were defined as the attributes and ‘balance/imbalance’ and ‘harmony/disharmony’ were the outcomes of the concept of environment. Conclusion: The concept of environment in the Iranian mysticism and wisdom has a dynamic nature and includes physical/nonphysical creations including human beings; every single component inside it is affected by the whole. This is a more comprehensive definition of nursing compared to the current humanistic definitions in nursing theories, which are mainly individualistic and humanistic; it sees the nature of human being along with other creatures and the Creator and taking into account the influence of creations on each other’s health.